ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਕੀ ਹੈ? What is a Biometric? 


ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕਸ ਵਿਲੱਖਣ ਸਰੀਰਕ ਜਾਂ ਵਿਵਹਾਰਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਂਗਲਾਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ, ਚਿਹਰੇ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ, ਆਵਾਜ਼ ਦੇ ਨਮੂਨੇ, ਅਤੇ ਆਇਰਿਸ ਜਾਂ ਰੈਟੀਨਾ ਸਕੈਨ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਜਾਂ ਤਸਦੀਕ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਇਹਨਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨ ਲਈ ਸੈਂਸਰ ਜਾਂ ਸੌਫਟਵੇਅਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਪਛਾਣ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਡੇਟਾਬੇਸ ਨਾਲ ਕਰਦੀ ਹੈ।

    ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਪਹੁੰਚ ਨਿਯੰਤਰਣ ਲਈ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨਾਂ ਨੂੰ ਅਨਲੌਕ ਕਰਨ ਜਾਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰਨ ਲਈ। ਉਹ ਰਵਾਇਤੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਵਿਧੀਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਾਸਵਰਡ ਜਾਂ ਪਿੰਨ, ਜੋ ਕਿ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਭੁੱਲ ਜਾਂ ਚੋਰੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਵਿਕਲਪ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ।

    ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਦੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਨਿੱਜੀ ਡੇਟਾ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਸਟੋਰ ਕਰਨਾ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਜਾਂ ਹੈਕਿੰਗ ਲਈ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬਾਇਓਮੀਟ੍ਰਿਕ ਡੇਟਾ ਦੀ ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਢੁਕਵੇਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਉਪਾਅ ਅਤੇ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।


    ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਦੀ ਕਾਢ ਕਿਸਨੇ ਕੱਢੀ? Who invented biometric? 

    ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਤਸਦੀਕ ਲਈ ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਪੁਰਾਣੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਦਸਤਾਵੇਜਾਂ ਨੂੰ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਉਂਗਲਾਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਅਤੇ ਹੱਥ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਕਈ ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।

    ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਮੋਢੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਰ ਫ੍ਰਾਂਸਿਸ ਗੈਲਟਨ, ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ 1800 ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਫਿੰਗਰਪ੍ਰਿੰਟਸ ਅਤੇ ਫੋਰੈਂਸਿਕ ਜਾਂਚਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਾਰੇ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਸੀ। 1900 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਅਲਫੋਂਸ ਬਰਟਿਲਨ ਨੇ ਅਪਰਾਧਿਕ ਪਛਾਣ ਲਈ ਮਾਨਵ-ਵਿਗਿਆਨ, ਜਾਂ ਸਰੀਰ ਦੇ ਮਾਪ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ।

    1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਕੰਪਿਊਟਰ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੇ ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਡੇਟਾ ਦੀ ਸਵੈਚਲਿਤ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਅਤੇ ਮੈਚਿੰਗ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਇਆ। ਕੰਪਿਊਟਰਾਈਜ਼ਡ ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕਸ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਆਟੋਮੇਟਿਡ ਫਿੰਗਰਪ੍ਰਿੰਟ ਆਈਡੈਂਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਸਿਸਟਮ (AFIS) ਸੀ, ਜੋ 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।

    ਉਦੋਂ ਤੋਂ, ਬਾਇਓਮੀਟ੍ਰਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਜਾਰੀ ਹੈ, ਨਵੇਂ ਐਲਗੋਰਿਦਮ, ਸੈਂਸਰ, ਅਤੇ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਪਹੁੰਚ ਨਿਯੰਤਰਣ, ਅਤੇ ਪਛਾਣ ਸਮੇਤ ਵਿਆਪਕ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।


    ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੈ? How biometric works? 

    ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀਆਂ ਵਿਲੱਖਣ ਭੌਤਿਕ ਜਾਂ ਵਿਹਾਰਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕੈਪਚਰ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਪਛਾਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਡੇਟਾ ਦੇ ਡੇਟਾਬੇਸ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ ਕਰਕੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਕਦਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ:

    ਨਾਮਾਂਕਣ(Enrollment): ਉਪਭੋਗਤਾ ਦਾ ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਡੇਟਾ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਫਿੰਗਰਪ੍ਰਿੰਟਸ ਜਾਂ ਚਿਹਰੇ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ, ਨੂੰ ਇੱਕ ਡੇਟਾਬੇਸ ਵਿੱਚ ਕੈਪਚਰ ਅਤੇ ਸਟੋਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

    ਪ੍ਰੀ-ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ(Preprocessing) : ਕੈਪਚਰ ਕੀਤੇ ਡੇਟਾ ਨੂੰ ਸੰਬੰਧਿਤ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਐਕਸਟਰੈਕਟ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੋਸੈਸ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਫਿੰਗਰਪ੍ਰਿੰਟ ਵਿੱਚ ਵਿਲੱਖਣ ਰਿਜ ਪੈਟਰਨ ਜਾਂ ਚਿਹਰੇ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਦੂਰੀ।

    ਤੁਲਨਾ(Comparison): ਐਕਸਟਰੈਕਟ ਕੀਤੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਮੈਚ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਲਈ ਡੇਟਾਬੇਸ ਵਿੱਚ ਸਟੋਰ ਕੀਤੇ ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਡੇਟਾ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਸਮਾਨਤਾ ਸਕੋਰ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕਰਨ ਲਈ ਅੰਕੜਾ ਜਾਂ ਗਣਿਤਿਕ ਐਲਗੋਰਿਦਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।

    ਫੈਸਲਾ(Decision): ਸਮਾਨਤਾ ਸਕੋਰ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ, ਸਿਸਟਮ ਜਾਂ ਤਾਂ ਉਪਭੋਗਤਾ ਦੀ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਜਾਂ ਅਸਵੀਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।

    ਬਾਇਓਮੀਟ੍ਰਿਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਖਾਸ ਕਦਮ ਵਰਤੇ ਜਾ ਰਹੀ ਬਾਇਓਮੀਟ੍ਰਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਕਿਸਮ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਚਿਹਰੇ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਿਸਟਮ ਚਿਹਰੇ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕੈਪਚਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨ ਲਈ ਕੈਮਰੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਫਿੰਗਰਪ੍ਰਿੰਟ ਸਕੈਨਰ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀਆਂ ਉਂਗਲਾਂ 'ਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਰਿਜ ਪੈਟਰਨਾਂ ਨੂੰ ਕੈਪਚਰ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਦੇ ਹਨ।

    ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਬਾਇਓਮੀਟ੍ਰਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਇਸ ਤੱਥ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਕੁਝ ਸਰੀਰਕ ਜਾਂ ਵਿਹਾਰਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਵਿਲੱਖਣ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਪਛਾਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਲਈ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਨਾਲ ਮਾਪਿਆ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਅਤੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਚਿੱਤਰ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਅਤੇ ਉਪਭੋਗਤਾ ਵਿਵਹਾਰ ਵਰਗੇ ਕਾਰਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।


    ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਦੀਆਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ? Different types of Biometric? 

    ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਤਸਦੀਕ ਲਈ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਕੁਝ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ:

    ਫਿੰਗਰਪ੍ਰਿੰਟ ਪਛਾਣ(Fingerprint recognition): ਇਹ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਪਛਾਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀਆਂ ਉਂਗਲਾਂ 'ਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਰਿਜ ਪੈਟਰਨਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਦੀ ਹੈ।

    ਚਿਹਰੇ ਦੀ ਪਛਾਣ(Facial recognition): ਇਹ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਪਛਾਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਲਈ ਚਿਹਰੇ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕੈਪਚਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨ ਲਈ ਕੈਮਰਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਅਤੇ ਜਬਾੜੇ ਦੀ ਸ਼ਕਲ।

    ਆਈਰਿਸ ਦੀ ਪਛਾਣ(Iris recognition): ਇਹ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਪਛਾਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਆਇਰਿਸ, ਅੱਖ ਦੇ ਰੰਗਦਾਰ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਵਿਲੱਖਣ ਪੈਟਰਨਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਦੀ ਹੈ।

    ਰੈਟੀਨਾ ਦੀ ਪਛਾਣ(Retina recognition): ਇਹ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਪਛਾਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਰੈਟੀਨਾ, ਅੱਖ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਅੰਦਰਲੀ ਪਰਤ ਵਿੱਚ ਵਿਲੱਖਣ ਪੈਟਰਨਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਦੀ ਹੈ।

    ਆਵਾਜ਼ ਦੀ ਪਛਾਣ(voice recognition): ਇਹ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਪਛਾਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਦੀਆਂ ਵਿਲੱਖਣ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਿੱਚ, ਟੋਨ ਅਤੇ ਤਾਲ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਦੀ ਹੈ।

    ਹੱਥ ਦੀ ਜਿਓਮੈਟਰੀ(Hand geometry): ਇਹ ਤਕਨੀਕ ਪਛਾਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਹੱਥ ਦੇ ਆਕਾਰ ਅਤੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਂਗਲਾਂ ਅਤੇ ਜੋੜਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਦੀ ਹੈ।

    ਦਸਤਖਤ ਦੀ ਪਛਾਣ(Signature recognition): ਇਹ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਪਛਾਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਦਸਤਖਤ ਦੀਆਂ ਵਿਲੱਖਣ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦਬਾਅ, ਗਤੀ ਅਤੇ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਦੀ ਹੈ।

    ਗੇਟ ਮਾਨਤਾ(Gait recognition): ਇਹ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਉਸ ਵਿਲੱਖਣ ਤਰੀਕੇ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਪਛਾਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਲਈ ਤੁਰਦਾ ਹੈ।

    ਹਰ ਕਿਸਮ ਦੀ ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਆਪਣੇ ਫਾਇਦੇ ਅਤੇ ਸੀਮਾਵਾਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਚੋਣ ਖਾਸ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਲੋੜੀਂਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰੇਗੀ।


    ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਦੇ ਫਾਇਦੇ? Advantages of a biometric? 

    ਇੱਥੇ ਬਾਇਓਮੀਟ੍ਰਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੇ ਕੁਝ ਫਾਇਦੇ ਹਨ:

    ਉੱਚ ਸਟੀਕਤਾ(High accuracy): ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਹੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਵਿਲੱਖਣ ਸਰੀਰਕ ਜਾਂ ਵਿਵਹਾਰਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਣਾ ਜਾਂ ਬਣਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

    ਵਧੀ ਹੋਈ ਸੁਰੱਖਿਆ(Increased security): ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਸਿਸਟਮ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਅਣਅਧਿਕਾਰਤ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਧੋਖਾਧੜੀ ਨੂੰ ਰੋਕ ਸਕਦੇ ਹਨ।

    ਸਹੂਲਤ(Convenience): ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਪਛਾਣ ਦੇ ਰਵਾਇਤੀ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਾਸਵਰਡ ਜਾਂ ਆਈਡੀ ਕਾਰਡ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕੁਝ ਵੀ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਜਾਂ ਰੱਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

    ਸਪੀਡ(Speed): ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਸਿਸਟਮ ਪਛਾਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਅਸਲ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਬਾਇਓਮੀਟ੍ਰਿਕ ਡੇਟਾ ਨਾਲ ਮੇਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।

    ਕੁਸ਼ਲਤਾ(Efficiency): ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਖਰਚਿਆਂ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਬਚਤ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਦਸਤੀ ਤਸਦੀਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।

    ਗੈਰ-ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ(Non-intrusive) : ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਗੈਰ-ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਰੀਰਕ ਸੰਪਰਕ ਜਾਂ ਡੀਐਨਏ ਨਮੂਨੇ ਇਕੱਠੇ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

    ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਬਾਇਓਮੀਟ੍ਰਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਕੁਸ਼ਲਤਾ, ਅਤੇ ਉਪਭੋਗਤਾ ਅਨੁਭਵ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਵੀ ਲਾਭਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਤਸਦੀਕ ਦੀ ਇੱਕ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਅਤੇ ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਵਿਧੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।


    ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਦੀਆਂ ਸੀਮਾਵਾਂ? Limitations of a biometric? 

    ਇੱਥੇ ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਸੀਮਾਵਾਂ ਹਨ:

    ਲਾਗਤ(Cost): ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ਦੀਆਂ ਤੈਨਾਤੀਆਂ ਲਈ, ਜੋ ਇਸਦੀ ਪਹੁੰਚਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

    ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਦੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ(Privacy concerns): ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਡੇਟਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਗੋਪਨੀਯਤਾ, ਡੇਟਾ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਅਤੇ ਡੇਟਾ ਦੀ ਸੰਭਾਵਿਤ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

    ਅਸ਼ੁੱਧਤਾ(Inaccuracy): ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਸਿਸਟਮ ਕਈ ਵਾਰ ਗਲਤ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਜਾਂ ਗਲਤ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਛਾਣ ਜਾਂ ਪ੍ਰਮਾਣੀਕਰਨ ਵਿੱਚ ਤਰੁੱਟੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

    ਕੁਝ ਸਮੂਹਾਂ 'ਤੇ ਸੀਮਾਵਾਂ(Limited on certain groups): ਕੁਝ ਬਾਇਓਮੀਟ੍ਰਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕੁਝ ਸਮੂਹਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਸਮਰਥਤਾਵਾਂ ਵਾਲੇ, ਬਜ਼ੁਰਗ ਬਾਲਗਾਂ, ਜਾਂ ਕੁਝ ਡਾਕਟਰੀ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਲਈ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ।

    ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਕਾਰਕ(Environmental factors): ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਕਾਰਕਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੋਸ਼ਨੀ ਜਾਂ ਨਮੀ, ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਸਿਸਟਮ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

    ਸੁਰੱਖਿਆ ਖਤਰੇ(Security risks): ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਡੇਟਾ ਚੋਰੀ ਜਾਂ ਦੁਹਰਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸੁਰੱਖਿਆ ਜੋਖਮ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਸਟਮ ਦੀ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

    ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਾਇਓਮੀਟ੍ਰਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਤਸਦੀਕ ਦੀ ਇੱਕ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਅਤੇ ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਵਿਧੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਮੀਆਂ ਵੀ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਾਗਤ, ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਦੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ, ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਜੋਖਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।