ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੈੱਟਵਰਕ ਕੀ ਹੈ? What is a computer network? 


ਇੱਕ ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੈਟਵਰਕ ਉਹਨਾਂ ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ, ਸਰਵਰਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਡੇਟਾ ਐਕਸਚੇਂਜ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦੇਣ ਲਈ ਇੱਕਠੇ ਜੁੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਨੈੱਟਵਰਕ ਯੰਤਰਾਂ ਦਾ ਭੌਤਿਕ(physical) ਜਾਂ ਤਰਕਸੰਗਤ(logical) ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਲੋਕਲ ਏਰੀਆ ਨੈੱਟਵਰਕ (LAN), ਵਾਈਡ ਏਰੀਆ ਨੈੱਟਵਰਕ (WANs), ਅਤੇ ਵਾਇਰਲੈੱਸ ਨੈੱਟਵਰਕਸ ਸਮੇਤ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸੰਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।


    ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੈਟਵਰਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਫਾਈਲਾਂ, ਪ੍ਰਿੰਟਰਾਂ ਅਤੇ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਸਮੇਤ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਰੋਤਾਂ ਅਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ। ਨੈੱਟਵਰਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸੈਟਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਘਰਾਂ, ਦਫ਼ਤਰਾਂ, ਸਕੂਲਾਂ ਅਤੇ ਡਾਟਾ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੰਚਾਰ, ਡਾਟਾ ਸਟੋਰੇਜ, ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ।

    ਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਡੇਟਾ ਐਕਸਚੇਂਜ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੈਟਵਰਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਫਾਇਰਵਾਲ ਅਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਲਈ ਐਨਕ੍ਰਿਪਸ਼ਨ। ਉਹ ਸਰੋਤਾਂ ਅਤੇ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਤੱਕ ਰਿਮੋਟ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਵੀ ਸਮਰੱਥ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਇੰਟਰਨੈਟ ਕਨੈਕਸ਼ਨ ਦੇ ਨਾਲ ਕਿਤੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।


    ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੈੱਟਵਰਕ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ? How does computer network work? 


    ਇੱਕ ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹਾਰਡਵੇਅਰ ਅਤੇ ਸੌਫਟਵੇਅਰ ਕੰਪੋਨੈਂਟਸ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰਾਊਟਰ, ਸਵਿੱਚ, ਕੇਬਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਰਾਹੀਂ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਨੈੱਟਵਰਕ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ:

    ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਨੈਟਵਰਕ ਨਾਲ ਜੁੜਦੀਆਂ ਹਨ: ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੰਪਿਊਟਰ, ਸਰਵਰ, ਪ੍ਰਿੰਟਰ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਨੈਟਵਰਕ-ਸਮਰਥਿਤ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਇੱਕ ਭੌਤਿਕ ਜਾਂ ਵਾਇਰਲੈੱਸ ਕਨੈਕਸ਼ਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਨੈਟਵਰਕ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

    ਡਾਟਾ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਡਿਵਾਈਸ ਨੂੰ ਨੈਟਵਰਕ ਤੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਡਿਵਾਈਸ ਨਾਲ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ ਜਿਵੇਂ ਕਿ TCP/IP ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਨੈਟਵਰਕ ਤੇ ਡੇਟਾ ਭੇਜਦਾ ਹੈ। ਡੇਟਾ ਨੂੰ ਪੈਕੇਟਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨੈੱਟਵਰਕ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

    ਰਾਊਟਰ ਅਤੇ ਸਵਿੱਚ ਡਾਇਰੈਕਟ ਡੈਟਾ: ਰਾਊਟਰ ਅਤੇ ਸਵਿੱਚਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੈੱਟਵਰਕ 'ਤੇ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਡਾਟਾ ਨੂੰ ਡਾਇਰੈਕਟ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਰਾਊਟਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਈ ਨੈੱਟਵਰਕਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਜੋੜਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਸਵਿੱਚਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਇੱਕੋ ਨੈੱਟਵਰਕ 'ਤੇ ਡੀਵਾਈਸਾਂ ਨੂੰ ਕਨੈਕਟ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

    ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ: ਨੈੱਟਵਰਕ ਅਣਅਧਿਕਾਰਤ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂ ਖਤਰਨਾਕ ਹਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਡਾਟਾ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਫਾਇਰਵਾਲ ਅਤੇ ਐਨਕ੍ਰਿਪਸ਼ਨ ਵਰਗੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਉਪਾਵਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।

    ਨੈੱਟਵਰਕ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਦੇ ਹਨ: ਨੈੱਟਵਰਕ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ ਜਿਵੇਂ ਕਿ TCP/IP ਨੈੱਟਵਰਕ 'ਤੇ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾ ਕੇ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਡਾਟਾ ਸਹੀ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਗਲਤੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਸੁਧਾਰ, ਪ੍ਰਵਾਹ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।

    ਡੇਟਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਸਾਧਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: ਜਦੋਂ ਡੇਟਾ ਆਪਣੀ ਮੰਜ਼ਿਲ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਡਿਵਾਈਸ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਡੇਟਾ ਨੂੰ ਸਟੋਰ ਕਰਨਾ, ਇਸਨੂੰ ਸਕ੍ਰੀਨ ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨਾ, ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਇਸਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

    ਇਹ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੈਟਵਰਕ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ, ਹਾਰਡਵੇਅਰ ਅਤੇ ਸੌਫਟਵੇਅਰ ਭਾਗਾਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਪਰਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਨੈਟਵਰਕ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।


    ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ? Different types of computer network? 


    ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ, ਹਰ ਇੱਕ ਖਾਸ ਮਕਸਦ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੈਮਾਨਿਆਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੈਟਵਰਕ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ:

    ਲੋਕਲ ਏਰੀਆ ਨੈੱਟਵਰਕ (LAN): ਇੱਕ LAN ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਖੇਤਰ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਘਰ, ਦਫ਼ਤਰ, ਜਾਂ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਈਥਰਨੈੱਟ ਕੇਬਲ ਜਾਂ ਵਾਇਰਲੈੱਸ ਕਨੈਕਸ਼ਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਾਈ-ਫਾਈ ਵਰਗੇ ਵਾਇਰਡ ਕਨੈਕਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ।

    ਵਾਈਡ ਏਰੀਆ ਨੈੱਟਵਰਕ (WAN): ਇੱਕ WAN ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਖੇਤਰ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ਜਾਂ ਮਹਾਂਦੀਪ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਲਟੀਪਲ LAN ਨੂੰ ਜੋੜਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲੰਬੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਡਾਟਾ ਸੰਚਾਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਰਾਊਟਰਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਨੈੱਟਵਰਕਿੰਗ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ।

    ਮੈਟਰੋਪੋਲੀਟਨ ਏਰੀਆ ਨੈੱਟਵਰਕ (MAN): ਇੱਕ MAN ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਨੈਟਵਰਕ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਜਾਂ ਮਹਾਨਗਰ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਲਟੀਪਲ LAN ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸਥਾਨਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

    ਸਟੋਰੇਜ਼ ਏਰੀਆ ਨੈੱਟਵਰਕ (SAN): ਇੱਕ SAN ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੈ ਜੋ ਸਟੋਰੇਜ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਡਿਸਕ ਐਰੇ ਅਤੇ ਟੇਪ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ ਤੱਕ ਉੱਚ-ਸਪੀਡ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

    ਵਾਇਰਲੈੱਸ ਲੋਕਲ ਏਰੀਆ ਨੈੱਟਵਰਕ (WLAN): ਇੱਕ WLAN ਇੱਕ LAN ਹੈ ਜੋ ਕੇਬਲ ਦੀ ਲੋੜ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਨੂੰ ਕਨੈਕਟ ਕਰਨ ਲਈ ਵਾਈ-ਫਾਈ ਵਰਗੀ ਵਾਇਰਲੈੱਸ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ।

    ਪਰਸਨਲ ਏਰੀਆ ਨੈੱਟਵਰਕ (PAN): ਪੈਨ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਘਰ ਜਾਂ ਦਫ਼ਤਰ ਵਰਗੇ ਛੋਟੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਾਇਰਲੈੱਸ ਕਨੈਕਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਲੂਟੁੱਥ।

    ਕੈਂਪਸ ਏਰੀਆ ਨੈੱਟਵਰਕ (CAN): ਇੱਕ CAN ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਜਾਂ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਕੈਂਪਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਇਮਾਰਤਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉੱਚ-ਸਪੀਡ ਕਨੈਕਟੀਵਿਟੀ ਅਤੇ ਸਾਂਝੇ ਸਰੋਤਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

    ਵਰਚੁਅਲ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਨੈੱਟਵਰਕ (VPN): ਇੱਕ VPN ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੈ ਜੋ ਰਿਮੋਟ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਜਾਂ ਨੈੱਟਵਰਕਾਂ ਨੂੰ ਕਨੈਕਟ ਕਰਨ ਲਈ ਜਨਤਕ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਕਸਰ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਨੈਟਵਰਕਾਂ ਨੂੰ ਰਿਮੋਟ ਐਕਸੈਸ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

    ਇਹ ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੈੱਟਵਰਕਾਂ ਦੀਆਂ ਕੁੱਝ ਸੱਭ ਤੋਂ ਆਮ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ, ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਨੈੱਟਵਰਕ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਹੋਰ ਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੰਜੋਗ ਹਨ।