ਜਮਾਤ: 12ਵੀਂ
ਵਿਸ਼ਾ :ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਾਇੰਸ
ਟਰਮ-2
ਪਾਠ : 1
ਤੋਂ 9 ਤੱਕ ਦੇ ਮਹਤੱਵਪੁਰਨ 1-1
ਅੰਕ, 4-4 ਅੰਕ ਅਤੇ 6-6
ਅੰਕ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਉੱਤਰਾਂ ਦੀ ਦੁਹਰਾਈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਪੱਤਰ ਦੀ ਬਣਤਰ(ਲਿਖਤੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ)
1. ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਪੱਤਰ ਤਿੰਨ ਭਾਗਾਂ(ਭਾਗ ੳ, ਅ
ਅਤੇ ੲ) ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਹੋਵੇਗਾ।
2. ਭਾਗ ੳ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਨੰਬਰ 1
ਤੋਂ 2 ਤੱਕ ਹੋਣਗੇ।
a) ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਨੰ 1
ਵਿੱਚ 1-1 ਅੰਕ ਵਾਲੇ 6
ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਬਹੁ-ਵਿਕਲਪੀ ਅਤੇ ਖਾਲੀ ਥਾਵਾਂ ਭਰੋ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਹੋਣਗੇ।
ਅ) ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਨੰ 2
ਵਿੱਚ 1-1 ਅੰਕ ਵਾਲੇ 6
ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਪੂਰੇ ਰੂਪ, ਸਹੀ/ਗਲਤ, ਅਤੇ
ਸ਼ਾਰਟਕੱਟ ਕੀਅਜ਼ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਹੋਣਗੇ।
3. ਭਾਗ-ਅ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਨੰਬਰ 3
ਤੋਂ 9 ਤੱਕ 4-4
ਅੰਕਾਂ ਦੇ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ 7
ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਹੋਣਗੇ, ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ 5
ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਕਰਨੇ ਜਰੂਰੀ ਹੋਣਗੇ।
4. ਭਾਗ-ੲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਨੰਬਰ 10
ਤੋਂ 14 ਤੱਕ 6-6
ਅੰਕਾਂ ਵਾਲੇ 5 ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਹੋਣਗੇ, ਜਿਹਨਾਂ
ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ 3 ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਕਰਨੇ ਲਾਜਮੀ ਹੋਣਗੇ।
ਬਹੁਪਸੰਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ(1-1 ਅੰਕ)
1. _______ ਵਰਡ ਪ੍ਰੋਸੈਸਰ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਹੈ।
ੳ) ਐੱਮ.ਐੱਸ.ਵਿੰਡੋ ਅ)
ਐੱਮ.ਐੱਸ.ਐਕਸਲ ੲ) ਐੱਮ.ਐੱਸ.ਪਾਵਰਪੁਆਇੰਟ ਸ) ਐੱਮ.ਐੱਸ.ਵਰਡ
2. ਸਪੇਲੰਿਗ ਅਤੇ ਗ੍ਰਾਮਰ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ _____ ਕੀਅ
ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ੳ) Ctrl+F7 ਅ) ALt+F7 ੲ) F7 ਸ) Shift+F7
3. ਐੱਮ.ਐੱਸ.ਵਰਡ ਵਿੱਚ _____ ਆਪਸ਼ਨ
ਪੇਜ਼ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ਅਤੇ ਲੇਅ-ਆਊਟ ਨੂੰ ਬਦਲਦਾ ਹੈ।
ੳ)Format ਅ) Print and Page Preview ੲ) Page setup ਸ) Proofing
4. ____ ਇੱਕ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕ ਸਪਰੈੱਡਸ਼ੀਟ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਹੈ, ਜੋ
ਸਵੈਚਾਲਤ ਗਣਨਾਂ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ੳ) Ms Windows ਅ)Ms Excel
5. _____ ਫੌਂਟ ਸਟਾਈਲ, ਆਕਾਰ, ਰੰਗ, ਬੋਲਡ, ਇਟਾਲਿਕ, ਅੰਡਰਲਾਈਨ
ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਬੰਧਤ ਮਾਪਢੰਡਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ੳ) Formatting ਅ) Alignment ੲ) Proofing ਸ) Filtering
6. ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜੀ ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਨੂੰ ਕੰਡੀਸ਼ਨਲ
ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ੳ) for ਅ) break ੲ) if ਸ)while
7. switch-case __________ ਤਰ੍ਹਾਂ
ਦੀ ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ੳ) if-else ਅ) if else if ੲ) break ਸ) goto
8. siv`c ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਵਿੱਚ __ case
ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ੳ) continue ਅ) goto ੲ) if ਸ) break
9. ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜੀ ਪੋਸਟ ਟੈਸਟ ਲੂਪ ਦੀ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ?
ੳ) for ਅ)while ੲ) do-while ਸ) continue
10. ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜੀ ਜੰਪਿੰਗ ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਨਹੀਂ ਹੈ?
ੳ)while ਅ) continue ੲ) goto ਸ) break
11. ਇੱਕ ਕੰਪਿਊਟਰ _____ ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ
ਦਾ ਸਮੂਹ ਹੈ, ਜੋ ਇਕੱਠੇ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ।
ੳ) ਨੈੱਟਵਰਕ ਅ)
ਸਿਸਟਮ ੲ)
ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ ਸ) ਇੰਟਰਨੈੱਟ
12. _____ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਮਲਟੀਪੋਰਟ ਰੀਪੀਟਰ ਹੈ।
ੳ) ਹੱਬ ਅ)
ਸਵਿੱਚ ੲ) ਰਾਊਟਰ ਸ) ਬ੍ਰਿਜ
13. ______ ਇੱਕ 2
ਪੋਰਟ ਉਪਕਰਣ ਹੈ।
ੳ) ਹੱਬ ਅ) ਸਵਿੱਚ ੲ) ਰਾਊਟਰ ਸ) ਬ੍ਰਿਜ
14. ਵਾਈ-ਫਾਈ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ___________
ੳ) ਵਾਇਰਲੈੱਸ ਫੀਲਡ ਅ)
ਵਾਇਰਲੈੱਸ ਫਾਈਡੈਲਿਟੀ
ੲ) ਵਾਇਰ ਫਾਇਰ ਸ)
ਵਾਇਰ ਫਿਡੈਲਟੀ
15. __________ ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਜ ਅਤੇ ਰਾਊਟਰ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਹੈ।
ੳ) ਸਵਿੱਚ ਅ)
ਬ੍ਰਿਜ ੲ) ਹੱਬ ਸ) ਬ੍ਰਾਊਟਰ
16. ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਖੇਤਰ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ
ਤਹਿਤ ਕੰਪਿਊਟਰ ਜਾਂ ਹੋਰ ਭੋਤਿਕ ਉਪਕਰਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕ ਡਾਟਾ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ, _____, ਸੁਰੱਖਿਅਤ
ਕਰਨ ਅਤੇ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ੳ) ਐਕਸੈੱਸ ਕਰਨ ਅ)
ਪ੍ਰਕਿਿਰਆ ਕਰਨ ੲ) ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਸ) ਸੇਵ ਕਰਨ
17. ਆਨਲਾਈਨ ਸਿੱਖਿਆ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇ ਨਾਲ, ਵਿਿਦਆਰਥੀ
_____ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਥਾਂ ਬੈਠ ਕੇ ਸਿੱਖ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ੳ) ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਅ)
ਬਿਜਲੀ ੲ) 5ਜੀ
ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਸ) ਈਮੇਲ
18. ਐਂਡਰਾਇਡ ਆਪਰੇਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਇੱਕ ___________ ਆਪਰੇਟਿੰਗ
ਸਿਸਟਮ ਹੈ
ੳ) ਕੰਪਿਊਟਰ ਅ)
ਮੋਬਾਇਲ ੲ) ਤਕਨੀਕ ਸ) ਵਰਚੂਅਲ ਰਿਐਲਿਟੀ
19. ਕਲਾਊਡ ਕੰਪਿਊਟਿੰਗ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦੀ __________ ਆਧਾਰਤ
ਕੰਪਿਊਟਰ ਤਕਨੀਕ ਹੈ।
ੳ) ਬਿੱਗ ਡਾਟਾ ਅ)
ਇੰਟਰਨੈੱਟ ੲ) ਆਈ.ਓ.ਟੀ ਸ) ਬਲੂਟੂੱਥ
20. AI ਦੀ ਧਾਰਣਾ ਕਿਸ ਨੇ ਲਿਆਂਦੀ?
ੳ) ਵਿਕਟਰ ਐਲਿਸ ਅ)
ਮਾਰਵਿਨ ਮਿਨਸਕੀ ੲ) ਐਲਨ ਟਿਊਰਿੰਗ ਸ)
ਜੌਹਨ ਮੈਕਕਾਰਥੀ
21. ਅੀ ਦੀ ਕਿਹੜੀ ਕਿਸਮ ਇਕਹਰੀਆਂ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ ਅਤੇ
ਇਕ ਖਾਸ ਕਾਰਜ ਕਰਦੀ ਹੈ?
ੳ) ਸੁਪਰ AI ਅ)
ਨੈਰੋ AI ੲ) ਜਨਰਲ AI ਸ) ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਨਹੀਂ
22. ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸ AI ਕਿਸਮ ਵਿੱਚ ਡਾਟਾ ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨਹੀਂ ਹੈ?
ੳ) ਲਿਮਟਡ ਮੈਮਰੀ ਅ)
ਰੀਐਕਟਿਵ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ੲ) ਦਿਮਾਗ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸ) ਸਵੈ-ਜਾਗਰੂਕਤਾ
23. ਕੁਦਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਸਮਝਣਯੋਗ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣਾ
ਕੀ ਅਕਵਾਉਂਦਾ ਹੈ?
ੳ) ਇੰਟਰੂਸ਼ਨ ਡੀਟੈਕਸ਼ਨ ਅ)
ਮਸ਼ੀਨ ਟ੍ਰਾਂਸਲੇਸ਼ਨ ੲ) ਆਈਡੈਂਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਸ) ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਨਹੀਂ
24. ਐਕਸਪਰਟ ਸਿਸਟਮ ਦਾ ਦਿਮਾਗ ____ ਹੁੰਦਾ
ਹੈ?
ੳ) ਇੰਫਰੈਂਸ ਇੰਜਣ ਅ)
ਨਾਲੇਜ਼-ਬੇਸ ੲ) ਯੂਜ਼ਰ ਇੰਟਰਫੇਸ ਸ) ਇਹ ਸਾਰੇ
25. ਜਿੱਥੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਸਟੋਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ
ਹੈ?
ੳ) ਡੋਮੇਨ ਐਕਸਪਰਟ ਅ)
ਨਾਲੇਜ਼ ਬੇਸ ੲ) ਯੁਜ਼ਰ ਸ) ਇਹ ਸਾਰੇ
26. ਰੋਬੋਟ ਜੋ ਇਕੱਤਰ ਕੀਤੇ ਡਾਟਾ ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਲਈ ਸਹਾਇਤਾ ਪਰਦਾਨ
ਕਰਦੇ ਹਨ।
ੳ) ਹੈਲਥ ਕੇਅਰ ਰੋਬੋਟ ਅ)
ਘਰੇਲੂ ਰੋਬੋਟ ੲ) ਮਿਲਟਰੀ ਰੋਬੋਟ ਸ) ਰਿਸਰਚ ਰੋਬੋਟ
27. ____ ਤੋਂ ਭਾਵ ਸੂਚਨਾਂ ਨੂੰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਪੜ੍ਹਨਯੌਗ ਅਤੇ
ਸੰਭਾਲਣਯੋਗ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆ ਹੈ।
ੳ) ਈ-ਲਰਨਿੰਗ ਅ)
ਈ-ਕਾਮਰਸ ੲ) ਡਿਜ਼ੀਟਾਈਜੇਸ਼ਨ ਸ) ਨੈੱਟਵਰਕਿੰਗ
28. _______ ਤੋਂ ਭਾਵ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਰਾਹੀਂ ਵਸਤਾਂ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣਾ ਜਾਂ ਵੇਚਣਾ
ਹੈ?
ੳ)ਈ-ਕਾਮਰਸ ਅ)
ਡਿਜੀਲੌਕਰ ੲ) ਡਿਜੀਟਲ ਪੇਮੈਂਟ ਸ) ਕੋਈ ਨਹੀਂ
29. ______ ਨਕਦੀ ਰਹਿਤ ਭੁਗਤਾਨ ਦਾ ਅਸਾਨ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ ਤਰੀਕਾ ਹੈ?
ੳ) ਡਿਜ਼ੀਟਾਈਜੇਸ਼ਨ ਅ)
ਸਟੋਰੇਜ਼ ੲ) ਆਫਲਾਈਨ ਸ) ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਪੇਮੈਂਟ
30. _______ ਵਿੱਚ ਕੇਵਲ ਵਿੱਦਿਅਕ ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵੱਲੋਂ
ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਮਾਧਿਅਮ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਹੀ
ਸਟੋਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ?
ੳ) SWAYAM ਅ)NAD ੲ)MOOCs ਸ) DIGILOCKER
31. _______ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਹੈ, ਜਿਸ
ਵਿੱਚ ਕੰਪਨੀ ਅਤੇ ਖਪਤਕਾਰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ?
ੳ) B2B
ਅ) B2C ੲ) C2C ਸ) ਕੋਈ ਨਹੀਂ
32. ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਆਨਲਾਈਨ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਨੂੰ _______ ਕਿਹਾ
ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ੳ) ਲ਼ੋਕ ਭਲਾਈ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅ)
ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ੲ) ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ ਸ) ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਸੇਵਾਵਾਂ
33. G2C
ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ-
ੳ) ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਕਰਮਚਾਰੀ ਅ) ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਨਾਗਰਿਕ ੲ) ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਵਪਾਰੀ ਸ)
ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਸਰਕਾਰ
34. ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਦਾ ਆਧੂਨਿਕ ਰੂਪ ________ ਹੈ।
ੳ) ਈ-ਬਿਜਨਸ ਅ)
ਈ-ਕਾਮਰਸ ੲ) ਈ-ਸਰਵਿਿਸਜ਼ ਸ) ਸਮਾਰਟ ਗਵਰਨੈਂਸ
35. ਆਧਾਰ ਕਾਰਡ ਦੇ ਨੰਬਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਿੰਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?
ੳ) 14 ਅ)
12 ੲ)
16 ਸ)
10
36. ਹੇਠਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ ਸਿਸਟਮ ਦਾ ਭਾਗ
ਹੈ-
ੳ) ਡਾਟਾਬੇਸ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਸੀਜ਼ਰ ਅ) ਨੈੱਟਵਰਕ ੲ)
ਹਾਰਡਵੇਅਰ ਅਤੇ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਸ) ਇਹ ਸਾਰੇ
37. _______ ਟੂਲ ਫਰੀ ਹੈਂਡ ਨਾਲ ਡਰਾਇੰਗ ਨੂੰ ਸਿਲੈਕਟ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ
ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ੳ) Fuzzy selection ਅ) Lasso ੲ) Text ਸ) Bucket Fill
38. SHIFT+C _________ ਦੀ
ਸ਼ਾਰਟਕੱਟ ਕੀਅ ਹੈ-
ੳ) ਡੁਪਲੀਕੇਟ ਇਮੇਜ਼ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਅ) ਲੇਅਰ ਨੂੰ ਮਿਟਾਉਣ ਦੀ ੲ) ਤਸਵੀਰ ਨੂੰ ਕਾਪੀ ਕਰਨ ਸ) ਤਸਵੀਰ ਨੂੰ ਕਰਾਪ ਕਰਨ ਦੀ
39. ਸਕੇਲ ਆਪਸ਼ਨ ਇਮੇਜ਼ ਦਾ ________ ਬਦਲਣ
ਲਈ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ੳ) ਰੰਗ ਅ) ਆਕਾਰ ੲ) ਕੰਟਰਾਸਟ ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ
40. ______ ਉਹ ਸ਼ੀਟਸ ਦਾ ਸਮੂਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਉਪਰ ਨਜ਼ਰ
ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ੳ) ਮਾਸਕਿੰਗ ਅ)
ਟੂਲਜ਼ ੲ) ਲੇਅਰਜ਼ ਸ) ਉਪਰੋਕਤ ਸਾਰੇ
41. _______ ਟੂਲ ਐਕਟਿਵ ਲੇਅਰ ਦੀ ਡੁਪਲੀਕੇਟ ਕਾਪੀ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ
ਹੈ।
ੳ) Smudge tool ਅ) Dodge tool ੲ) Perspective tool ਸ) Duplicate Layer
42. ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੂੰ ਇਹ ਆਡੀਓ ਫਾਈਲਜ਼ ਚਲਾਉਣ ਲਈ, ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ
_______ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ੳ) ਵੀਡੀਓ ਕੋਡੈਕਸ ਅ)
ਆਡੀਓ ਕੋਡੈਕਸ ੲ) ਦੋਵੇਂ ਸ) ਕੋਈ ਨਹੀਂ
43. ______ ਫਾਰਮੈਟ ਇੱਕ ਆਮ ਆਡੀਓ ਫਾਰਮੈਟ ਹੈ ਜੋ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕ
ਡਿਵਾਇਸ਼ਿਜ਼ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਪਲੇਅ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ੳ)wmv ਅ) avi ੲ) mp3 ਸ) cda
44. ਆਡੀਓ ਫਾਈਲਜ਼ ਆਡੀਓ ਸੀਡੀ ਤੇ ____ ਫਾਰਮੈਟ
ਵਿੱਚ ਸਟੋਰ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ੳ) flv ਅ) aac ੲ) mov ਸ) cda
45. ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਅਤੇ ਆਡੀਓ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ______ ਹੁੰਦੀ
ਹੈ?
ੳ) ਅਵਾਜ਼ ਅ)
ਵੀਡੀਓ ੲ) ਵੀਡੀਓ ਟ੍ਰਾਂਜ਼ਿਸ਼ਨ ਸ) ਤਸਵੀਰ
46. ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਿਰਆ ਨੂੰ ______ ਕਿਹਾ
ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ੳ) ਮਰਜਿੰਗ ਅ)
ਸਪਲਿਿਟੰਗ ੲ) ਕੰਪਰੈਸਿੰਗ
ਸ) ਅਨਕੰਪਰੈਸਿੰਗ
ਖਾਲੀ ਥਾਵਾਂ ਭਰੋ।(1-1 ਅੰਕ)
1. ____ ਅਤੇ
____ ਫੰਕਸ਼ਨ ਸੀਮਾ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਅਤੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੁੱਲ
ਲੱਭਣ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ:Max ਅਤੇ Min
2. ਫਿਲਟਰ ਵਿਕਲਪ ਐਕਸਲ ਦੀ ____ ਟੈਬ
ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹੈ।
ਉੱਤਰ: Data
3. ਜੇ ਕਰਸਰ ਨੂੰ ਫਾਈਲ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ
ਟੈਕਸਟ ਨੂੰ ਮਿਟਾਉਣ ਲਈ _____ ਬਟਨ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ: ਬੈਕਸਪੇਸ
4. ਪੇਜ ਸੈੱਟਅਪ ਦੇ ਲਈ ਓਰੀਐਂਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਦੋ ਵਿਕਲਪ ____ ਅਤੇ ____ ਹਨ।
ਉੱਤਰ: ਪੋਰਟਰੇਟ ਅਤੇ ਲੈਂਡਸਕੇਪ
5. __ ਚਿੰਨ੍ਹ ਐਕਸਲ ਗਣਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਫਾਰਮੂਲੇ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ
ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ: =(ਬਰਾਬਰ ਹੈ)
6. _____ ਲੂਪ ਵਿੱਚ ਕੱੁਝ ਕੰਡੀਸ਼ਨ ਨੂੰ ਲੂਪ ਦੀ ਬਾਡੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ
ਟੈਸਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ:- ਪ੍ਰੀ-ਟੈਸਟ ਲੂਪ
7. _____ ਲੂਪ ਵਿੱਚ ਕੰਟਰੋਲ ਨੂੰ ਲੂਪ ਦੀ ਬਾਡੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਟੈਸਟ ਕੀਤਾ
ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ:- ਪੋਸਟ ਟੈਸਟ ਲੂਪ
8. ਲੂਪ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਸਟੇਟਮੈਂਟਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਲਈ ______ ਸਟੇਟਮੈਂਟ
ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਉੱਤਰ:- continue
9. ______ ਇੱਕ ਮਲਟੀ-ਵੇਅ ਕੰਟਰੋਲ ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਹੈ।
ਉੱਤਰ:- Switch case
10. break ਸਟੇਟਮੈਂਟਾਂ ਨੂੰ ______ ਸਟੇਟਮੈਂਟਾਂ
ਵਿੱਚ ਚੳਸੲ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ:- Switch
11. ਆਰਟੀਫਿਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਨੂੰ ਦੋ ਮੁੱਖ ਭਾਗਾਂ ____ ਅਤੇ
_____ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ:- ਟਾਈਪ-1
ਅਤੇ ਟਾਈਪ-2
12. ______IBM ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਇੱਕ ਚੈੱਸ ਖੇਡਣ ਵਾਲਾ
ਕੰਪਿਊਟਰ ਹੈ।
ਉੱਤਰ:- ਡੀਪ ਬਲੂ
13. ______ ਨੈਰੋ ਆਰਟੀਫਿਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਦੀ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ।
ਉੱਤਰ:- ਐਪਲ ਸਿਰੀ
14. ______ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਮੈਮਰੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ।
ਉੱਤਰ:- ਰੀਐਕਟਿਵ
15.MYCIN ਅਤੇ ______ ਆਰਟੀਫਿਸ਼ੀਅਲ
ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਦੇ ਉਦਾਹਰਣ ਹਨ।
ਉੱਤਰ:- ਡੈਂਡਰਲ
16. ______ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਰੋਬੋਟ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁਝਵਾਨ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ਲ
ਹੋਣਗੇ।
ਉੱਤਰ:- ਚੌਥੀ
17. ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਨੂੰ _______ ਭਾਗਾਂ
ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ:- 3
18. ______ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਵਿਲੱਖਣ ਪਹਿਚਾਣ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ:- ਆਧਾਰ ਕਾਰਡ ਨੰਬਰ
19. ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਪਿੰਡ ਪੱਧਰ ਤੇ ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ ਸੇਵਾਵਾਂ _____ ਦੁਆਰਾ
ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਉੱਤਰ:- ਸੇਵਾ ਜਾਂ ਸੁਵਿਧਾ ਕੇਂਦਰ
20. ______ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਗੰਭੀਰ ਜਾਂ ਜਟਿਲ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ
ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਉੱਤਰ:- ਐਕਸਪਰਟ ਸਿਸਟਮ
21. ਸਮਾਰਟ ਕਾਰਡ ______ ਦੇ
ਪ੍ਰਤੀਕ ਹਨ।
ਉੱਤਰ:- ਸਮਾਰਟ ਗਵਰਨੈਂਸ
22. ਲੇਅਰ ਨੂੰ ਰੀਸਾਈਜ਼ ਕਰਨ ਲਈ _______ ਟੂਲ
ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ:- ਸਕੇਲ(Scale)
23. ਲੇਅਰ ਨੂੰ ਮੂਵ ਕਰਨ ਲਈ ______ ਟੂਲ
ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ:- ਮੂਵ(Move)
24. ਆਬਜੈਕਟ ਨੂੰ ਕੈਨਵਸ ਤੋਂ ਹਟਾਉਣ ਲਈ _____ ਟੂਲ
ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰ:- ਇਰੇਜ਼ਰ(Eraser)
25. ਜਦੋਂ ਤਸਵੀਰ ਨੂੰ ______ ਕੀਤਾ
ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਤਸਵੀਰ ਦੀ ਕੁਆਲਿਟੀ ਘਟਦੀ ਹੈ।
ਉੱਤਰ:- ਸਕੇਲਡ(Scaled)
26. ______ ਇਮੇਜ਼ ਵਿੰਡੋ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਤਸਵੀਰ ਦਿਖਾਈ
ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਉੱਤਰ:- ਕੈਨਵਸ(Canvas)
ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ।(1-1 ਅੰਕ)
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1:WYSIWYG ਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਮ ਲਿਖੋ?
ਉੱਤਰ:-WHAT YOU SEE IS WHAT YOU GET
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2: ਵਰਡ
ਡਾਕੂਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਟੈਕਸਟ ਨੂੰ ਮੂਵ ਕਰਨ ਲਈ ਸ਼ਾਰਟਕੱਟ ਕੀਅ ਲਿਖੋ?
ਉੱਤਰ:- Ctrl+X, Ctrl+V
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3: ਚਾਰ
ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਅਲਾਈਨਮੈਂਟ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖੋ?
ਉੱਤਰ:- Left, Right, Center, Justify
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4: ਕਿਹੜਾ
ਐਕਸਲ ਫੰਕਸ਼ਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੈੱਲਾਂ ਦੇ ਭਾਗਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੈੱਲ ਵਿੱਚ ਜੋੜਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ:- Concatenate()
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5: ਕਿਸੇ
ਵੀ ਦੋ ਫੌਂਟ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖੋ ਜੋ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਟਾਈਪ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ:- Anmollipi,Raavi,Joy, Asses
6. ਇੱਕ if ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਦਾ ਦੁਸਰੀ ਡਿ ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਲਿਖਣਾ ਕੀ
ਅਖਵਾਉਂਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ:-Nested if ਸਟੇਟਮੈਂਟ
7. ਸੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੇ ਸਧਾਰਣ ਵਹਾਅ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਲਈ
ਕਿਹੜੇ ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ:- ਬ੍ਰਾਂਚਿੰਗ ਕੰਟਰੋਲ ਸਟੇਟਮੈਂਟ
8. ਲੂਪ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੁੱਝ ਸਟੇਟਮੈਂਟਸ ਛੱਡਣ ਲਈ ਕਿਹੜੀ ਸਟੇਟਮੈਂਟ
ਅਕਸਰ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ:- Continue ਜੰਪਿੰਗ ਸਟੇਟਮੈਂਟ
9. ਕਿਹੜੀਆਂ ਸਟੇਟਮੈਂਟਸ ਕਮਾਂਡਾ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ
ਹਨ?
ਉੱਤਰ:- ਲੂਪਿੰਗ ਸਟੇਟਮੈਂਟ
10 .UIDAI ਦਾ ਪੂਰਾ ਰੂਪ ਲਿਖੋ?
ਉੱਤਰ:-Unique Identification Authority of India
11. ਕੋਈ ਦੋ ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ ਸਿਸਟਮਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖੋ?
ਉੱਤਰ:- ਮੈਨੇਜ਼ਮੈਂਟ ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ ਸਿਸਟਮ, ਡਿਸੀਜ਼ਨ
ਸੁਪੋਰਟ ਸਿਸਟਮ
12. ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ ਦੇ ਪੱਧਰਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਲਿਖੋ?
ਉੱਤਰ:- ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ, ਘਰੇਲੂ
ਪੱਧਰ ਅਤੇ ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ।
13. G2G
ਦਾ ਪੂਰਾ ਰੂਪ ਲਿਖੋ?
ਉੱਤਰ:- ਗਵਰਮੈਂਟ ਟੂ ਗਵਰਮੈਂਟ (ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਸਰਕਾਰ)
14. TPS ਦਾ ਪੂਰਾ ਰੂਪ ਲਿਖੋ?
ਉੱਤਰ:- ਟ੍ਰਾਂਜ਼ੈਕਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਸਿਸਟਮ
ਪੂਰੇ ਰੂਪ ਲਿਖੋ।(1-1 ਅੰਕ)
1. UTP - Unshielded twisted pair (ਅਨਸ਼ੀਲਡਡ ਟਵਿਸਟਿਡ ਪੇਅਰ)
2. FTP - File Transfer Protocol (ਫਾਈਲ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ)
3. SMTP - Simple Mail Transfer Protocol (ਸਿੰਪਲ ਮੇਲ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ)
4. POP - Post Office Protocol (ਪੋਸਟ ਆਫਿਸ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ)
5. HTTP - Hyper Text Transfer Protocol (ਹਾਇਪਰ ਟੈਕਸਟ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ)
6. MAC - Media Access Control Address (ਮੀਡੀਆ ਐਕਸੈਸ ਕੰਟਰੋਲ ਐਡਰੈਸ)
7. WIFI - Wireless Fidelity (ਵਾਇਰਲੈਸ ਫਿਡੈਲਿਟੀ)
8. VR - Virtual Reality (ਵਰਚੂਅਲ ਰਿਐਲਿਟੀ)
9. IOT - Internet Of Things (ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਆਫ ਥਿੰਗਜ਼)
10. IT - Information Technology (ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ
ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ)
11. GPS - Global Positioning System (ਗਲੋਬਲ ਪੋਜ਼ੀਸ਼ਨਿੰਗ ਸਿਸਟਮ)
12. ਏ.ਆਈ - ਆਰਟੀਫਿਸ਼ੀਅਲ
ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ
13. ਜੀ.ਏ.ਆਈ - ਜਨਰਲ ਆਰਟੀਫਿਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ
14. ਐੱਨ.ਐੱਲ.ਪੀ - ਨੈਚਰਲ
ਲੈਂਗੂਏਜ਼ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ
15. ਐੱਸ.ਏ.ਆਈ - ਸਟ੍ਰਾਂਗ
ਆਰਟੀਫਿਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ
16.
MP4 : Moving Pictures Expert Group - 4
17. Mp3 : MPEG Audio Layer - 3
18. WMV : Windows Media Video
19. Flv : Flash Video
20. AVI : Audio Video Interleaved
21. GIF : Graphics Interchange Format (ਗ੍ਰਾਫਿਕਸ
ਇੰਟਰਚੇਂਜ ਫਾਰਮੈਟ)
22. PNG : Portable Network Graphics (ਪੋਰਟੇਬਲ ਨੈੱਟਵਰਕ ਗ੍ਰਾਫਿਕਸ)
23. TIFF : Tagged Image File Format (ਟੈਗਡ ਇਮੇਜ਼ ਫਾਈਲ ਫਾਰਮੈਟ)
24. JPG : Joint Photographic Expert Group (ਜੁਆਇੰਟ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਿਕ ਐਕਸਪਰਟ
ਗਰੁੱਪ)
25. PSD : Photoshop Document (ਫੋਟੋਸ਼ਾਪ ਡਾਕੂਮੈਂਟ)
26. BMP : Bitmap Picture (ਬਿਟਮੈਪ ਪਿਕਚਰ)
ਸਹੀ ਗਲਤ ਲਿਖੋ।(1-1
ਅੰਕ)
1. ਮੂਵੀ
ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਪੰਜ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
2. ਵੀਡੀਓ
ਐਡਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਕਲਿੱਪ ਦੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
3. ਵੀਡੀਓ
ਮਰਜ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਭਾਵ ਕਲਿੱਪ ਨੂੰ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
4. ਵੀਡੀਓ
ਫਾਈਲ ਨੂੰ ਐਕਸਪੋਰਟ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਿਰਆ ਨੂੰ ਆਰੰਭ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਨੂੰ ਸੇਵ ਕਰ
ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
5. ੰਫਓਘ-4
ਵਦਿੲੋ ਵੀਡੀਓ ਫਾਰਮੈਟ ਆਡੀਓ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓ ਟਰੈਕਸ ਲਈ ਵੱਖਰੇ ਕੰਪਰੈਸ਼ਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਛੋਟੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ।(4-4 ਅੰਕ)
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1: ਐਕਸਲ
ਕੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ:- ਐੱਮ.ਐੱਸ.ਐਕਸਲ ਇੱਕ ਪਾਵਰਫੁਲ ਸਪਰੈੱਡਸ਼ੀਟ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ
ਹੈ, ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਡਾਟਾ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਨ, ਗਣਨਾਵਾਂ
ਕਰਨ, ਨਤੀਜਿਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ, ਗ੍ਰਾਫ
ਤਿਆਰ ਕਰਨ, ਡਾਟੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਫੇਸ਼ਨਲ ਤਰੀਕੇ ਵਾਂਗ ਦਿਖਣ ਵਾਲੀ ਰਿਪੋਰਟ ਤਿਆਰ
ਕਰਨ, ਡਾਟਾ ਨੂੰ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਤੇ ਪਬਲਿਸ਼ ਕਰਨ ਅਤੇ ਰੀਅਲ ਟਾਈਮ ਡਾਟਾ
ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰਨ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2: ਫਾਰਮੇਟਿੰਗ
ਡਿਟੇਲ ਵਿੱਚ ਦੱਸੋ?
ਉੱਤਰ:- ਟੈਕਸਟ ਨੂੰ ਫਾਰਮੈਟ ਕਰਨ ਤੋਂ ਭਾਵ ਹੈ, ਫੌਂਟ
ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਬਦਲਣਾ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੁੱਡਲੇ ਕੰਮ ਫੌਂਟ ਦੇ ਸਾਈਜ਼ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਅਤੇ ਘਟਾਉਣਾ, ਟੈਕਸਟ
ਦਾ ਰੰਗ ਬਦਲਣਾ, ਟੈਕਸਟ ਨੂੰ ਬੋਲਡ ਕਰਨਾ, ਇਟੈਲਿਕ
ਕਰਨਾ, ਅੰਡਰਲਾਈਨ ਕਰਨਾ, ਆਦਿ।
ਫਾਰਮੇਟਿੰਗ ਰਾਹੀਂ ਅਸੀਂ ਟੈਕਸਟ ਦੀ ਦਿਖਾਵਟ ਨੂੰ ਬਦਲ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3: ਪ੍ਰਿੰਟ
ਅਤੇ ਪ੍ਰਿੰਟ ਪ੍ਰੀਵਿਊ ਵਿਕਲਪਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰੋ?
ਉੱਤਰ:- ਪ੍ਰਿੰਟ ਪ੍ਰੀਵਿਊ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ, ਜੋ
ਇਹ ਦਰਸ਼ਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਡਾਕੂਮੈਂਟ ਨੂੰ ਪੇਪਰ ਉਪਰ ਪ੍ਰਿੰਟ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ
ਨਜ਼ਰ ਆਵੇਗਾ। ਪ੍ਰਿੰਟ ਕਮਾਂਡ ਰਾਹੀਂ ਅਸੀਂ ਪ੍ਰਿੰਟਰ ਦੀ ਚੋਣ, ਪੇਪਰ
ਸਾਈਜ਼, ਪੇਜ਼ ਓਰੀਐਂਟੇਸ਼ਨ ਆਦਿ ਦੀ ਸੈਟਿੰਗ ਕਰਕੇ ਡਾਕੂਮੈਂਟ ਪ੍ਰਿੰਟ ਕਰ
ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4: ਐੱਮ.ਐੱਸ.ਐਕਸਲ
ਵਿੱਚ ਫਾਰਮੂਲੇ ਕੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ?
ਉੱਤਰ:- ਐੱਮ.ਐੱਸ.ਐਕਸਲ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਫਾਰਮੂਲੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ
ਸਕੂਲ ਦੇ ਨਤੀਜੇਆਂ, ਗ੍ਰੇਡਿੰਗ, ਅਤੇ
ਵਿਿਦਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਫੀਸ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਗਣਨਾਂ ਕਰਵਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਫਾਰਮੂਲਾ ਹਮੇਸ਼ਾ “=” (ਬਰਾਬਰ)
ਚਿੰਨ੍ਹ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਫਾਰਮੂਲੇ
ਦੀ ਉਦਾਹਰਣਾਂ:-
1. =D12+D13
2. =A4-A5
3. =C5+D6*E2
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5: ਤੁਸੀਂ
ਐਕਸਲ ਵਿਚਲੀ ਫਾਰਮੂਲਾ ਬਾਰ ਬਾਰੇ ਕੀ ਜਾਣਦੇ ਹੋ?
ਉੱਤਰ:- ਫਾਰਮੂਲਾ ਬਾਰ ਐੱਮ.ਐੱਸ.ਐਕਸਲ ਦੇ ਸੱਭ ਤੋਂ
ਮਹਤੱਵਪੂਰਨ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚੋ ਇੱਕ ਹੈ। ਫਾਰਮੂਲਾ ਬਾਰ ਐਕਸਲ ਵਿੰਡੋ ਦੇ ਸਿਖਰ ਤੇ ਅਤੇ ਰਿਬਨ ਦੇ
ਹੇਠਲੇ ਪਾਸੇ ਮੋਜੂਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਫਾਰਮੂਲਾ ਬਾਰ ਦੇ ਦੋ ਭਾਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ: ਪਹਿਲਾ ਭਾਗ ਨੇਮ ਬਾਕਸ
ਜੋਕਿ ਸੈੱਲ ਦੇ ਐਡਰੈਸ ਨੂੰ ਦਰਸ਼ਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਭਾਗ ਫੰਕਸ਼ਨ ਜੋਕਿ ਟਾਈਪ ਕੀਤੇ ਗਏ ਡਾਟਾ
ਜਾਂ ਫਾਰਮੂਲੇ ਨੂੰ ਦਰਸ਼ਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6: ਮਾਰਜਨਜ਼
ਕੀ ਹਨ?
ਉੱਤਰ:- ਇੱਕ ਮਾਰਜ਼ਨ(ਹਾਸ਼ੀਆ) ਟੈਕਸਟ ਅਤੇ ਡਾਕੂਮੈਂਟ ਦੇ
ਕਿਨਾਰੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੀ ਸਪੇਸ ਜਾਂ ਖਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਡਾਕੂਮੈਂਟ ਦਾ ਮਾਰਜ਼ਨ ਨਾਰਮਲ ਤੇ
ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ
ਇਸਦੇ ਚਾਰ ਹਿੱਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ: ਟਾਪ(ਉਪਰ) ਮਾਰਜਨ, ਬੋਟਮ(ਹੇਠਾਂ)
ਮਾਰਜ਼ਨ, ਲੇਫਟ(ਖੱਬੇ) ਮਾਰਜ਼ਨ, ਰਾਈਟ(ਸੱਜਾ)
ਮਾਰਜ਼ਨ। ਡਾਕੂਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਚਾਰ ਮਾਰਜ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਇੰਚ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ
ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਬਦਲ ਵੀ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7: ਬ੍ਰਾਂਚਿੰਗ
ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕਰੋ? ਇਸਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੰਟਰੋਲ ਸਟੇਟਮੈਂਟਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ?
ੳੱੁਤਰ: ਉਹ ਸਟੇਟਮੈਨਾਂ ਜੋ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਚਲੱਣ ਦੋਰਾਨ ਇੱਕ
ਬ੍ਰਾਂਚ ਜਾਂ ਦੂਜੀ ਬ੍ਰਾਂਚ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ
ਨੂੰ ਬ੍ਰਾਂਚਿੰਗ ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਸਟੇਟਮੈਂਟਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਦੇ
ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਜਾਂ ਇੱਕ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਬ੍ਰਾਂਚਿੰਗ ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਨੂੰ ਅਗੇ ਦੋ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ
ਜਾਂਦਾ ਹੈ:-
1. ਕੰਡੀਸ਼ਨਲ
ਕੰਟਰੋਲ ਸਟੇਟਮੈਂਟ
2. ਮਲਟੀ-ਵੇਅ
ਕੰਡੀਸ਼ਨਲ ਕੰਟਰੋਲ ਸਟੇਟਮੈਂਟ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8: ਲੂਪਿੰਗ
ਕੀ ਹੈ? ਤਿੰਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਲੂਪਿੰਗ ਸਟੇਟਮੈਂਟਾਂ ਦੇ ਨਾਂ
ਲਿਖੋ?
ੳੱੁਤਰ: ਲੂਪਿੰਗ ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਨੂੰ ਇਟਰੇਟਿਵ ਸਟੇਟਮੈਂਟਸ ਵੀ
ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਦੋਂ
ਸਾਨੂੰ ਸਟੇਟਮੈਂਟਾਂ ਦੇ ਬਲਾਕ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ
ਲੂਪ ਸਾਨੂੰ ਸਟੇਟਮੈਂਟਾਂ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਣ ਦਾ ਇੱਕ ਢੰਗ ਮੁਹੱਈਆਂ ਕਰਵਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਇਹ ਵੀ
ਨਿਯੰਤਰਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਸਟੇਟਮੈਂਟਾਂ ਨੂੰ ਕਿੰਨੀ ਵਾਰ ਦੁਹਰਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਲੂਪਿੰਗ ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ:-
1. FOR ਲੂਪ
2.WHILE ਲੂਪ
3. DO WHILE ਲੂਪ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9: Nested If ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਕੀ ਹੈ? ਇਸਦੀ ਬਣਤਰ ਲਿਖੋ?
ੳੱੁਤਰ: ਜਦੋਂ ਇੱਕ if ਕੰਡੀਸ਼ਨ ਦੇ ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਬਲਾਕ ਵਿੱਚ ਇੱਕ
ਹੋਰ if ਕੰਡੀਸ਼ਨ ਜਾਂ nested if ਕੰਡੀਸ਼ਨ ਦੇ ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਬਲਾਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ
ਇਸਨੂੰ nested if ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਸੀ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਅੰਦਰੂਨੀ if
ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਦਾ ਬਲਾਕ ਉਸ ਸਮੇਂ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ ਜਦੋਂ ਬਾਹਰੀ if ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਦੀ ਕੰਡੀਸ਼ਨ ਅਤੇ ਅੰਦਰੂਨੀ if ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਦੀ ਕੰਡੀਸ਼ਨ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਸਹੀ ਹੋਣ।
ਬਣਤਰ:- if(expression or condition1)
{
/*Execute when condition1 is true*/
if(expression or condition2)
{
/*Execute when condition2 is true*/
Block1 of Statements;
}
}
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10: if else ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਕੀ ਹੈ?if else ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਿਖੋ?
ੳੱੁਤਰ: if else ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਰਾਹੀਂ ਵੀ ਅਸੀਂ ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਦੇ
ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਦੋ ਜਾਂ ਦੋ ਵੱਧ ਸ਼ਰਤਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ
ਤੇ ਕੋਈ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ
ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤੋਂ ਕੋਈ ਖਾਸ ਕੰਮ ਕਰਵਾਉਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ
ਅਸੀਂ if else ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਜੇਕਰ if ਕੰਡੀਸ਼ਨ ਸਹੀ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦੀ
ਹੈ, ਤਾਂ if ਬਲਾਕ ਲਾਗੂਕਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ else ਭਾਗ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ if ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਦੇ ਗਲਤ ਹੋਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ else ਭਾਗ ਦਾ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
#include<stdio.h>
void main()
{
Int a=20, b=10;
If(a>b)
{
print("a is greater than b);
}
else
{
print(“a is less than b”);
}
getch();
}
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11:while ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਕੀ ਹੈ? ਇਸਦੀ ਬਣਤਰ ਲਿਖੋ?
ੳੱੁਤਰ:while ਲੂਪ ਇੱਕ ਪ੍ਰੀ-ਟੈਸਟ ਲੂਪ ਹੈ, ਅਤੇ
ਇਸ ਲੂਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਸੇ ਸਟੇਟਮੈਂਟ ਨੂੰ ਬਾਰ-ਬਾਰ ਦੁਹਰਾਉਣ ਦੇ ਕੰਮ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲੂਪ ਲਈ ਛ
ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ while ਕੀਅਵਰਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। while ਲੂਪ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਟੈਸਟ ਕੰਡੀਸ਼ਨ
ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਲੂਪ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਭਾਗ ਨੂੰ while ਲੂਪ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ
ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਲੂਪ ਦੇ ਸਟੈੱਪ ਸਾਈਜ਼ ਨੂੰ while() ਲੂਪ ਦੇ ਅੰਦਰ
ਡਿਕਲੇਅਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
while()
ਲੂਪ ਦਾ ਸਿੰਟੈਕਸ:-
Variable declaration;
Variable initialization;
while(test condition)
{
Statement block;
Step size;
}
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12. ਨੈੱਟਵਰਕ
ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦੋ ਜਾਂ ਦੋ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ
ਦਾ ਇਕੱਠ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਨੈੱਟਵਰਕ ਵਿੱਚ ਤਾਰਾਂ, ਟੈਲੀਫੋਨ
ਲਾਈਨਾਂ, ਰੇਡੀਓ ਤਰੰਗਾਂ, ਸੈਟੇਲਾਈਟ
ਜਾਂ ਇਨਫਰਾਰੇਡ ਦੀਆਂ ਤਰੰਗਾਂ ਰਾਹੀਂ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੁੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ
ਜੋ ਫਾਈਲਾਂ ਦੀ ਅਦਲਾ-ਬਦਲੀ, ਸ੍ਰੋਤਾਂ ਦੀ ਸਾਂਝ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ। ਨੈੱਟਵਰਕ ਰਾਹੀਂ ਕਈ
ਯੁਜਰਾਂ ਵਿੱਚਕਾਰ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਅਤੇ ਹਾਰਡਵੇਅਰ ਸ੍ਰੋਤਾਂ ਦੀ ਸਾਂਝ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿੱਚ
ਨੈੱਟਵਰਕ ਕੂਨੈਕਸ਼ਨ ਕੇਬਲ ਤਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ
ਰੇਡੀਓ ਸਿਗਨਲ ਰਾਹੀਂ, ਟੈਲੀਫੋਨ, ਟੈਲੀਫੋਨ
ਤਾਰਾਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਲੰਮੀ ਦੂਰੀ ਵਾਲੇ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਲੰਿਕ ਰਾਹੀਂ ਵੀ ਨੈੱਟਵਰਕ ਕੂਨੈਕਸ਼ਨ ਬਣਾਏ ਜਾ
ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13. ਵੱਖ-ਵੱਖ
ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਓ.ਐਸ.ਆਈ ਲੇਅਰਾਂ ਵਾਰੇ ਲਿਖੋ?
ਉੱਤਰ: ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਓ.ਐਸ.ਆਈ ਲੇਅਰਾਂ:-
1. ਫਿਜੀਕਲ
ਲੇਅਰ
2. ਡਾਟਾ
ਲੰਿਕ ਲੇਅਰ
3. ਨੈੱਟਵਰਕ
ਲੇਅਰ
4. ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟ
ਲੇਅਰ
5. ਸੈਸ਼ਨ
ਲੇਅਰ
6. ਪ੍ਰੈਜ਼ਨਟੇਸ਼ਨ
ਲੇਅਰ
7. ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ
ਲੇਅਰ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14. ਬ੍ਰਿਜ
ਕੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਬ੍ਰਿਜ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਉਪਕਰਣ ਹੈ, ਜੋ
ਦੋ ਵੱਖਰੇ ਨੈੱਟਵਰਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੈੱਟਵਰਕ ਸੈਗਮੈਂਟ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ
ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬ੍ਰਿਜ ਡਾਟਾ ਪੈਕੇਟ ਨੂੰ ਅਗੇ ਭੇਜਨ ਲਈ ਇਕ ਮੈਕ ਐਡਰੈੱਸ ਸੂਚਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ
ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਨੈੱਟਵਰਕ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਨੈੱਟਵਰਕ ਤੇ ਉਹੀ ਪੈਕੇਟ ਭੇਜਦਾ ਹੈ, ਜੋ
ਉਸ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਬ੍ਰਿਜ ਦੀ ਇੱਕ ਇਨਪੁੱਟ ਅਤੇ ਆਊਟਪੁੱਟ ਪੋਰਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਬ੍ਰਿਜ
ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ:-
1. ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ
ਬੇਸਿਕ ਬ੍ਰਿਜ
2. ਸੋਰਸ
ਰੂਟਿੰਗ ਬ੍ਰਿਜ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15. ਸਾਨੂੰ
ਨੈਟੱਵਰਕ ਦੀ ਕਿਉਂ ਲੋੜ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਨੈੱਟਵਰਕਿੰਗ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ
ਪੈਂਦੀ ਹੈ:
1. ਕੰਪਿਊਟਰ ਫਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਲਈ
2. ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਾਰਡਵੇਅਰ ਭਾਗਾਂ ਦੀ ਸਾਂਝ ਕਰਨ
ਲਈ
3. ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨ ਯੋਗ ਬਨਾਉਣ
ਲਈ
4. ਸੰਚਾਰ ਦੀ ਗਤੀ ਅਤੇ ਸ਼ੁਧੱਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ
5. ਡਾਟਾ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਦੀ ਕੀਮਤ ਘਟਾਉਣ ਲਈ
6. ਗਰੁੱਪ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ
7. ਨੈਟਵਰਕ ਰਾਹੀਂ ਕੰਮ ਦੀ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰਨ ਲਈ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16. ਗਾਈਡਿਡ
ਮੀਡੀਆ ਕੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੈੱਟਵਰਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਕੰਪਿਊਟਰ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ
ਯੰਤਰ ਡਾਟੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਜਗ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਜਗ੍ਹਾਂ ਤੱਕ ਭੇਜਣ ਲਈ ਸਿਗਨਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ
ਇਹ ਸਿਗਨਲ ਇਲੈਕਟਰੋਮੈਗਨੇਟਿਕ ਊਰਜਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਯੰਤਰਾਂ ਵਿੱਚਕਾਰ ਸੰਚਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਇੱਕ ਸੰਚਾਰ ਮਾਧਿਅਮ ਕੋਈ ਵੀ ਸਮਗਰੀ ਪਦਾਰਥ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ
ਲਹਿਰਾਂ ਜਾਂ ਉਰਜਾ ਨੂੰ ਫੈਲਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਡਾਟਾ ਤਾਂਬੇ ਦੀਆਂ ਤਾਰਾਂ, ਫਾਈਬਰ
ਓਪਟੀਕਲ ਤਾਰ, ਕੋਐਕਸਿਅਲ ਕੇਬਲ ਰਾਹੀਂ ਸੰਚਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਣ:- ਟਵਿਸਟਿਡ ਪੇਅਰ ਕੇਬਲ, ਕੋਐਕਸ਼ਿਅਲ
ਕੇਬਲ, ਆਪਟੀਕਲ ਫਾਈਬਰ ਕੇਬਲ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17. ਅਨ-ਗਾਈਡਿਡ
ਮੀਡੀਆ ਕੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਅਨ-ਗਾਇਡਡ ਮੀਡੀਆ ਮਾਧਿਅਮ ਵਿੱਚ ਸਿਗਨਲ ਸਮੂਹ ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ
ਵਿੱਚ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਨਾਲ ਭੇਜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਇਹਨਾਂ
ਵਿੱਚ ਕੇਬਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ। ਅਨ-ਗਾਈਡਿਡ ਮੀਡੀਆ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਫਿਜੀਕਲ ਕੰਡਕਟਰ
ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨੈਟਿਕ ਵੇਵ ਨੂੰ ਵਰਤ ਕੇ ਡਾਟਾ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਨ-ਗਾਇਡਡ
ਮੀਡੀਆ ਸੰਚਾਰ ਮਾਧਿਅਮ ਇੱਕ ਡਾਟਾ ਸਿਗਨਲ ਹੈ ਜੋ ਹਵਾ ਰਾਹੀਂ ਵਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੀਡੀਆ ਕਿਸੇ ਚੈਨਲ
ਵੱਲੋਂ ਅਪਣਾਏ ਜਾਣ ਜਾਂ ਮਾਰਗ ਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਇਹ ਤਰੰਗ ਪ੍ਰਸ਼ਾਰ ਦੀ ਕਿਸਮ
ਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਉਦਾਹਰਣ:- ਇਨਫਰਾਰੈੱਡ, ਰੇਡੀਓ
ਵੇਵਜ਼, ਬਲੂਟੁੱਥ, ਮਾਈਕਰੋ
ਵੇਵਜ਼, ਵਾਈ-ਫਾਈ, ਸੈਟੇਲਾਈਟਸ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 18. ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ
ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕਰੋ?
ਉੱਤਰ: ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੈੱਟਵਰਕ ਵਿੱਚ ਸੂਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ
ਭੇਜਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁੱਝ ਨਿਯਮ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ, ਇਹਨਾਂ
ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਟੋਕਾਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਨੈੱਟਵਰਕ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਯੰਤਰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ
ਗਲਬਾਤ ਕਰਨਗੇ, ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਡਾਟਾ ਕਿਸ ਫਾਰਮੈਟ ਵਿੱਚ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ
ਡਾਟਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ ਇਹ ਪ੍ਰੋਟੋਕਾਲ ਵੱਲੋਂ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰੋਟੋਕਾਲ ਦੇ ਕੋਈ ਵੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੈੱਟਵਰਕ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਇਸਤੋਂ
ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 19. ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ
ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਕੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਖੇਤਰ ਹੈ, ਜਿਸ
ਦੇ ਤਹਿਤ ਕੰਪਿਊਟਰ ਜਾਂ ਹੋਰ ਭੋਤਿਕ ਭਾਗ ਜਿਵੇਂ ਹਾਰਡਵੇਅਰ ਅਤੇ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਡਾਟਾ
ਬਣਾਉਣ, ਪ੍ਰੋਸੈੱਸ ਕਰਨ, ਸਟੋਰ
ਕਰਨ, ਅਤੇ ਸੂਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਅਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ
ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਵਪਾਰਕ
ਡਾਟਾ, ਅਵਾਜ਼ਾਂ, ਵਾਰਤਾਲਾਪਾਂ, ਫੋਟੋ, ਗਤੀਮਾਨ
ਤਸਵੀਰਾਂ, ਮਲਟੀਮੀਡੀਆ, ਪ੍ਰੈਜਨਟੈਸ਼ਨ
ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ, ਸਾਂਭਣ, ਬਦਲਣ
ਅਤੇ ਵਰਤਣ ਵਾਲੀ ਸਾਰੀ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 20. ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ
ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਮੋਜੂਦਾ ਚਾਰ ਰੁਝਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਦੱਸੋ?
ਉੱਤਰ: ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਮੋਜੂਦਾ ਚਾਰ ਰੁਝਾਨਾਂ ਦੇ
ਨਾਮ:-
1. ਮੋਬਾਇਲ ਇੰਟਰਨੈੱਟ
2. ਵਾਈ-ਫਾਈ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ
3. ਬਲੂਟੂੱਥ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ
4. ਈ-ਕਾਮਰਸ
5. ਐੱਮ-ਕਾਮਰਸ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 21. ਬਲੂਟੂੱਥ
ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਦਿਓ?
ਉੱਤਰ: ਬਲੂਟੂੱਥ ਇੱਕ ਵਾਇਰਲੈੱਸ ਲੋਕਲ ਏਰੀਆਂ ਨੈੱਟਵਰਕ
ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹਰੇਕ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਮੀਡੀਆ ਫਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਬਲੂਟੂੱਥ ਨਾਲ
ਬਿਨਾਂ ਤਾਰਾਂ ਤੋਂ ਭੇਜਿਆ ਜਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਫੋਨ, ਲੈਪਟਾਪ, ਪਰਸਨਲ
ਕੰਪਿਊਟਰ, ਪ੍ਰਿੰਟਰ, ਡਿਜ਼ੀਟਲ
ਕੈਮਰੇ, ਮੋਬਾਇਲ ਫੋਨ, ਵੈੱਬ-ਕੈਮਰਾ, ਜੀ.ਪੀ.ਐੱਸ, ਕਾਰ, ਕੀਅ-ਬੋਰਡ, ਮਾਊਸ
ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੂਰੀ ਤੱਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 22. ਜੀ.ਪੀ.ਐੱਸ
ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਕੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਜੀ.ਪੀ.ਐੱਸ ਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਂ ਗਲੋਬਲ ਪੋਜ਼ੀਸ਼ਨਿੰਗ ਸਿਸਟਮ
ਹੈ, ਅਤੇ ਹਰੇਕ ਸਮਾਰਫੋਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜੀ.ਪੀ.ਐੱਸ ਉਪਲੱਬਧ ਹੁੰਦਾ
ਹੈ। ਜੀ.ਪੀ.ਐੱਸ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਜਗ੍ਹਾ ਜਾਂ ਟਿਕਾਣੇ ਦੀ ਭੁਗੋਲਿਕ ਸਥਿਤੀ ਲੱਭਣ
ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਨੈਵੀਗੇਸ਼ਨ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਸਿਸਟਮ ਹੈ। ਇਸਦੀ
ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਦੋ ਥਾਵਾਂ ਦੀ ਦੂਰੀ ਜਾਂ ਰਸਤਾ ਲੱਭ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਨੇੜੇ ਦੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਹੋਟਲਾਂ, ਦਫ਼ਤਰਾਂ
ਆਦਿ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਜਾਂ ਨਕਸ਼ੇ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 23. ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ
ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸੰਗ ਵਿੱਚ ਮਲਟੀਮੀਡੀਆ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ?
ਉੱਤਰ: ਮਲਟੀਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਾਰੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜੋਕਿ
ਮਲਟੀਮੀਡੀਆ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਜਾਂ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ
ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੀ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਵਿੱਚ ਚਿੱਤਰ, ਆਡੀਓ, ਵੀਡੀਓ
ਅਤੇ ਟੈਕਸਟ ਆਦਿ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਲਟੀਮੀਡੀਆ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਉਹ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ ਕੰਪਿਊਟਰ
ਆਧਾਰਿਤ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਜ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜੋਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਿੰਟ ਮਾਧਿਅਮ ਵਿੱਚ ਸੂਚਨਾਂ
ਦਾ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 24. 5ਜੀ
ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਦਿਓ?
ਉੱਤਰ: 5ਜੀ
ਅਗਲੀ ਪੀੜੀ ਦੀ ਵਾਇਰਲੈੱਸ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ
3ਜੀ ਅਤੇ 4ਜੀ
ਤੋਂ ਕਈ ਗੁਣਾਂ ਬਿਹਤਰ ਹੈ। 5ਜੀ ਮੋਬਾਇਲ ਨੈੱਟਵਰਕ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੋੜਨ ਦੇ
ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਅਤੇ ਉਪਕਰਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੋੜਨ ਅਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ। 5ਜੀ
ਨੈੱਟਵਰਕ 4ਜੀ ਤੋਂ 100ਗੁਣਾਂ
ਤੇਜ਼ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਡਾਟਾ ਨੂੰ ਵਾਇਰਲੈੱਸ ਬ੍ਰਾਡਬੈਂਡ ਕੁਨੈਕਸ਼ਨ ਦੇ
ਮਾਧਿਅਮ ਦੇ ਨਾਲ ਲਗਭਗ 20ਘਬਪਸ ਤੋਂ ਵੀ ਜਿਆਦਾ ਸਪੀਡ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। 5ਜੀ
ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਇੱਕ Hd ਮੂਵੀ ਇੱਕ ਮਿੰਟ ਵਿੱਚ ਹੀ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 25. ਆਰਟੀਫਿਸ਼ੀਅਲ
ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਕੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਆਰਟੀਫਿਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਤੋਂ ਭਾਵ ਬੌਧਿਕ ਯੋਗਤਾ ਨੂੰ
ਬਣਾਵਟੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਆਰਟੀਫਿਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਸ਼ਬਦ ਦੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼ਬਦਾਂ ਤੋਂ
ਮਿਲ ਕੇ ਬਣਿਆ ਹੈ:- ਆਰਟੀਫਿਸ਼ੀਅਲ +
ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ। ਆਰਟੀਫਿਸ਼ੀਅਲ ਤੋਂ ਭਾਵ ਹੈ, ਜੋਕਿ
ਕੁਦਰਤੀ ਨਾ ਹੋ ਕੇ ਬਣਾਵਟੀ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੋਵੇ। ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਤੋਂ
ਭਾਵ ਬੁੱਧੀਮਤਾ, ਸਿਧਾਂਤਾਂ , ਸੱਚਾਈ, ਤੱਥਾਂ
ਜਾਂ ਅਰਥਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ, ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਦਿਮਾਗੀ ਸਮਰੱਥਾ
ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਹ ਸਿਖੱਣ ਅਤੇ ਸਮਝਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 26. ਆਰਟੀਫਿਸ਼ੀਅਲ
ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਤੇ ਉਪ-ਕਿਸਮਾਂ ਨੂੰ ਚਿੱਤਰ ਰਾਹੀਂ ਦੱਸੋ?
ਉੱਤਰ:
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 27. ਐਕਸਪਰਟ
ਸਿਸਟਮ ਤੋਂ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਸਮਝਦੇ ਹੋ? ਐਕਸਪਰਟ
ਸਿਸਟਮ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਦੱਸੋ?
ਉੱਤਰ: ਇੱਕ ਐਕਸਪਰਟ ਸਿਸਟਮ ਇੱਕ ਕੰਪਊਿਟਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹੈ ਜੋ ਕ
ਿਗੁੰਝਲਦਾਰ ਸਮੱਸਆਿਵਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਮਾਹਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਦੀ ਯੋਗਤਾ
ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਆਿਰ ਕੀਤਾ ਗਆਿ ਹੈ। ਇਹ ਉਪਭੋਗਤਾ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਤਰਕ ਅਤੇ ਅਨੁਮਾਨ
ਨਯਿਮਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਆਿਂ ਇਸਦੇ ਗਆਿਨ ਅਧਾਰ ਤੋਂ ਗਆਿਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਫੈਸ਼ਲੇ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਐਕਸਪਰਟ ਸਿਸਟਮ ਦੀ ਇੱਕ ਆਮ ਉਦਾਹਰਣ:-
1. ਡੈਂਡਰਲ:-
ਇਹ ਕੈਮੀਕਲ ਵਿਸ਼ਲੇਸਣ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਐਕਸਪਰਟ ਸਿਸਟਮ ਹੈ।
2. ਮਾਈਸੀਨ:-
ਇਹ ਐਕਸਪਰਟ ਸਿਸਟਮ ਖੁਨ ਦੇ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਦੇ ਇਲਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਮਾਹਿਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 28. ਮਨੁੱਖੀ
ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਐਕਸਪਰਟ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰੋ?
ਉੱਤਰ: ਮਨੁੱਖੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਐਕਸਪਰਟ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ:-
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 29.ey.AweI
ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀਆਂ ਕੁੱਝ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਦੱਸੋ?
ਉੱਤਰ: ey.AweI ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀਆਂ
ਕੁੱਝ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ:-
1. LISP:- ਆਰਟੀਫਿਸ਼ੀਅਲ਼ ਇੰਟੇਲੀਜੈਂਸ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਲਿਸਪ ਕਾਫੀ
ਪੁਰਾਣੀ ਅਤੇ ਏਆਈ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਵਿਕਾਸ ਆਰਟੀਫਿਸ਼ੀਅਲ਼ ਇੰਟੇਲੀਜੈਂਸ ਦੇ ਪਿਤਾਮਾ
ਜੋਹਨ ਮੈਕਕਾਰਥੀ ਵੱਲੋਂ 1958 ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
2. Java:- ਜਾਵਾ ਨੂੰ ਵੀ ਆਰਟੀਫਿਸ਼ੀਅਲ਼ ਇੰਟੇਲੀਜੈਂਸ ਦੇ ਵਿਕਾਸ
ਲਈ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਵਿਕਲਪ ਮੰਨਿਆਂ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਾਵਾ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਸਰਚ ਐਲਗੋਰਿਥਮ, ਆਰਟੀਫਿਸ਼ੀਅਲ਼
ਨਿਊਰਲ ਨੈੱਟਵਰਕ ਅਤੇ ਜੈਨੇਟਿਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਿੰਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 30. ਡਿਜ਼ੀਟਾਈਜੇਸ਼ਨ
ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਡਿਜੀਟਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਭਾਵ ਸੂਚਨਾ ਨੂੰ ਡਿਜੀਟਲ ਮਾਧਿਅਮ
ਭਾਵ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਪੜ੍ਹਨਯੋਗ ਅਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਰਾਹੀਂ ਸੰਭਾਲਣਯੋਗ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ
ਰਾਹੀਂ ਸੂਚਨਾਂ ਨੂੰ ਬਿਟਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਾਂਭਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਡਿਜੀਟਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਰਾਹੀਂ ਤਸਵੀਰਾਂ, ਡਾਕੂਮੈਂਟ, ਆਡੀਓ, ਵੀਡੀਓ
ਆਦਿ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੰਪਿਊਟਰ ਉਪਕਰਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਮਾਧਿਅਮ ਵਿੱਚ ਬਦਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 31. ਨੈੱਟਬੈਂਕਿੰਗ
ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿਉ?
ਉੱਤਰ: ਨੈੱਟਬੈਂਕਿੰਗ ਨੂੰ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਬੈਂਕਿੰਗ ਵੀ ਕਿਹਾ
ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਗ੍ਰਾਹਕ ਨੈੱਟਬੈਂਕਿੰਗ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘਰ ਬੈਠੇ
ਆਪਣੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਦੀ ਸਟੇਟਮੈਂਟ, ਪੈਸਿਆ
ਦਾ ਲੈਣ-ਦੇਣ, ਭੁਗਤਾਨ, ਬੱਚਤ
ਸਕੀਮਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨੈੱਟਬੈਂਕਿੰਗ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਲੈਣ ਲਈ ਗ੍ਰਾਹਕ ਨੂੰ
ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਬਿਨੈ-ਪੱਤਰ ਭਰ ਕੇ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨੈੱਟਬੈਂਕਿੰਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ
ਯੁਜ਼ਰ ਨੇਮ ਅਤੇ ਪਾਸਵਰਡ ਯੁਜ਼ਰ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ
ਬੈਂਕ ਵੱਲੋਂ ਗ੍ਰਾਹਕ ਨੂੰ ਗੁਪਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵਰਤਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 32. ਈ-ਕਾਮਰਸ
ਤੋਂ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਸਮਝਦੇ ਹੋ?
ਉੱਤਰ: ਈ-ਕਾਮਰਸ ਨੂੰ ਇਲੈਟਕ੍ਰਾਨਿਕ ਕਾਮਰਸ ਜਾਂ ਇੰਟਰਨੈੱਟ
ਕਾਮਰਸ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਦਾ ਹੈ। ਇੰਟਰਨੱੈਟ ਰਾਹੀਂ ਵਸਤਾਂ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣਾ ਜਾਂ ਵੇਚਣਾ, ਸੇਵਾਵਾਂ
ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ, ਪੈਸਿਆਂ ਦਾ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਕਰਨਾ ਆਦਿ। ਇਸ ਸਹੂਲਤ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਨੂੰ
ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਦਿਸ਼ਾ ਮਿਲੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤ ਹੋਏ ਹਨ।ਈ-ਕਾਮਰਸ ਤਹਿਤ ਵਸਤਾਂ ਖਰੀਦਣ
ਜਾਂ ਵੇਚਣ ਲਈ ਵੈਬਸਾਈਟਾਂ ਦੀ ਉਦਾਹਰਣ: Amazon, Flipcart, Ebay, Ajio, Quiker ਆਦਿ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 33. ਈ-ਕਾਮਰਸ
ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਲਿਖੋ?
ਉੱਤਰ: ਈ-ਕਾਮਰਸ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਨਾਂ:-
1. ਵਪਾਰ
ਤੋਂ ਵਪਾਰ
2. ਵਪਾਰ
ਤੋਂ ਖਪਤਕਾਰ
3. ਖਪਤਕਾਰ
ਤੋਂ ਖਪਤਕਾਰ
4. ਖਪਤਕਾਰ
ਤੋਂ ਵਪਾਰ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 34. ਆਨਲਾਈਨ
ਭੁਗਤਾਨ ਦੇ ਲਾਭ ਲਿਖੋ?
ਉੱਤਰ: ਆਨਲਾਈਨ ਭੁਗਤਾਨ ਦੇ ਲਾਭ:-
1.ਆਸਾਨ
ਅਤੇ ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ
2.ਕਦੋਂ
ਵੀ ਅਤੇ ਕਿਧਰੋਂ ਵੀ ਪੈਸਿਆਂ ਦਾ ਲੈਣ-ਦੇਣ
3.ਡਿਜ਼ੀਟਲ
ਭੁਗਤਾਨ ਨਾਲ ਬੱਚਤ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 35. ਡਿਜੀਲੌਕਰ
ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ?
ਉੱਤਰ: ਡਿਜੀਟਲ ਲਾਕਰ ਪੇਪਰ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਖਤਮ
ਕਰਨ ਵੱਿਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣਕਿਤਾ ਨੂੰ ਆਨਲਾਈਨ ਤਸਦੀਕ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ
ਵਧਿੀ ਰਾਹੀਂ ਸਰਕਾਰੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਵੱਿਚ ਈ-ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਧਗਿਿਲ਼ੋਚਕੲਰ ਜਾਂ ਡਜਿੀਟਲ ਲਾਕਰ ਪ੍ਰਮਾਣਕਿ ਵਰਚੁਅਲ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਇੱਕ ਡਿਜੀਟਲ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਵਾਲਟਿ ਹੈ ਜੱਿਥੇ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਜਵਿੇਂ ਕ ਿਡਰਾਈਵੰਿਗ
ਲਾਇਸੈਂਸ, ਪੈਨ ਕਾਰਡ, ਵੋਟਰ
ਆਈਡੀ, ਪਾਲਸਿੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼, ਆਦ
ਿਨੂੰ ਸਟੋਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਤੁਸੀਂ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅੱਪਲੋਡ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ
ਡਜਿੀਲੌਕਰ ਖਾਤੇ ਲਈ ਸਾਈਨ ਅੱਪ ਕਰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਅਿਤ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 36. ਈ-ਲਰਨਿੰਗ
ਕੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਈ-ਲਰਨੰਿਗ, ਜਸਿ
ਨੂੰ ਔਨਲਾਈਨ ਲਰਨੰਿਗ ਜਾਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਕਿ ਲਰਨੰਿਗ ਵੀ ਕਹਿਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਗਆਿਨ
ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੈ ਜੋ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਕਿ ਤਕਨੀਕਾਂ ਅਤੇ ਮੀਡੀਆ ਰਾਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਈ-ਲਰਨੰਿਗ ਸੱਿਖਆਿ ਜੋ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਕਿ ਤੌਰ 'ਤੇ
ਸਮਰੱਥ ਹੈ, ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਈ-ਲਰਨੰਿਗ ਇੰਟਰਨੈਟ 'ਤੇ ਕਰਵਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੱਿਥੇ
ਵਦਿਿਆਰਥੀ ਕਸਿੇ ਵੀ ਸਥਾਨ ਅਤੇ ਸਮੇਂ 'ਤੇ
ਆਪਣੀ ਸੱਿਖਣ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਔਨਲਾਈਨ ਐਕਸੈਸ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਈ-ਲਰਨੰਿਗ ਅਕਸਰ ਔਨਲਾਈਨ ਕੋਰਸਾਂ, ਔਨਲਾਈਨ
ਡਗਿਰੀਆਂ, ਜਾਂ ਔਨਲਾਈਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵੱਿਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 37. ਆਨਲਾਈਨ
ਜਾਂ ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਪੇਮੈਂਟ ਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਆਨਲਾਈਨ ਭੁਗਤਾਨ ਨੂੰ ਡਿਜੀਟਲ ਜਾਂ ਈ-ਪੇਮੈਂਟ ਜਾਂ
ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕ ਪੇਮੈਂਟ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਕਦੀ ਰਹਿਤ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਆਸਾਨ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ ਤਰੀਕਾ ਹੈ, ਜਿਸ
ਵਿੱਚ ਡਿਜੀਟਲ ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਹੀਂ ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਅਤੇ
ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ, ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਡਿਜੀਟਲ ਮਾਧਿਅਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਡਿਜੀਟਲ
ਪੇਮੈਂਟ ਰਾਹੀਂ ਪੈਸੇ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ, ਵਸਤਾਂ
ਦੀ ਖਰੀਦਦਾਰੀ, ਮੋਬਾਇਲ ਜਾਂ ਡਿਸ਼ ਰਿਚਾਰਜ, ਬਿਜਲੀ, ਪਾਣੀ
ਜਾਂ ਮੋਬਾਇਲ ਬਿੱਲਾਂ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਆਦਿ ਅਸਾਨੀ ਅਤੇ ਤੁਰੰਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 38. ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ
ਦੇ ਤਿੰਨ ਪੱਧਰ ਕਿਹੜੇ ਹਨ? ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿਉ?
ਉੱਤਰ: ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪੱਧਰ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ:-
1. ਘਰੇਲੂ/ਪ੍ਰਾਂਤ
ਪੱਧਰ
2. ਰਾਸ਼ਟਰੀ
ਪੱਧਰ
3. ਅੰਤਰ-ਰਾਜੀ
ਪੱਧਰ
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 39. ਸਮਾਰਟ
ਗਵਰਨੈਂਸ ਬਾਰੇ ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿਉ?
ਉੱਤਰ: ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ ਦਾ ਮਾਡਰਨ ਰੂਪ ਹੀ ਸਮਾਰਟ ਗਵਰਨੈਂਸ ਹੈ।
ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਮਾਰਟ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਆਕਰਸ਼ਕ ਜਾਂ ਕਿਿਰਆਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਗਵਰਨੈਂਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
ਸ਼ਾਸਨ। ਸਮਾਰਟ ਗਵਰਨੈਂਸ ਕਿਸੇ ਵੀ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ, ਅਸਾਨੀ
ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਅਤੇ ਬਰਾਬਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਹਨ, ਜੋ
ਦੇਸ਼ ਦੀ ਲੋਕ ਭਲਾਈ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਤਕਨੀਕੀ ਅਦਾਰ ਤੇ ਲੋਕਤੰਤਰੀ
ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਯੋਜਨਾਂਬੰਦੀ ਅਤੇ ਚੰਗੇ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਲਈ ਨਵੀਂ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ
ਹੀ ਸਮਾਰਟ ਗਵਰਨੈਂਸ ਅਖਵੲਉਂਦਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 40. ਆਧਾਰ
ਕਾਰਡ ਦੇ ਕੋਈ ਚਾਰ ਉਪਯੋਗ ਲਿਖੋ?
ਉੱਤਰ: ਆਧਾਰ ਕਾਰਡ ਦੇ ਉਪਯੋਗ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ:-
1. ਪੈਨ
ਕਾਰਡ ਬਣਵਾਉਣ ਲਈ।
2. ਬੈਂਕ
ਵਿੱਚ ਖਾਤਾ ਖੁਲਵਾਉਣ ਲਈ
3. ਗੈਸ
ਕੁਨੈਕਸ਼ਨ ਅਤੇ ਸਬਸਿਡੀ ਲੈਣ ਲਈ।
4. ਮੋਬਾਇਲ
ਸਿਮ ਕਾਰਡ ਜਾਂ ਟੈਲੀਫੌਨ ਕੁਨੈਕਸ਼ਨ ਲੈਣ ਲਈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 41. ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ
ਸਿਸਟਮ ਦੇ ਭਾਗਾਂ ਬਾਰੇ ਲਿਖੋ?
ਉੱਤਰ: ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ ਸਿਸਟਮ ਦੇ ਭਾਗ:-
1. ਹਾਰਡਵੇਅਰ
ਭਾਗ:- ਇਸ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੇ ਭੋਤਿਕ ਭਾਗ ਜਿਵੇਂ ਮੋਨੀਟਰ, ਕੀਅਬੋਰਡ, ਮਾਊਸ
ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਰੱਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ।
2. ਸਾਫਟਵੇਅਰ
ਭਾਗ:- ਇਸ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਡਾਟੇ ਨੂੰ
ਹਾਰਡਵੇਅਰ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਪ੍ਰੋਸੈਸ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
3. ਡਾਟਾਬੇਸ
ਭਾਗ:- ਇਸ ਭਾਗ ਨੂੰ ਡਾਟੇ ਨੂੰ ਫਾਈਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਟੋਰ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
4. ਨੈੱਟਵਰਕ
ਭਾਗ:- ਇਸ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਸੂਚਨਾਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਸਾਧਨਾਂ, ਸੂਚਨਾਂ
ਅਤੇ ਡਾਟੇ ਦੀ ਸਾਂਝ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
5. ਪ੍ਰੋਸੀਜ਼ਰ:-
ਇਸ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਉਹ ਵਿਧੀਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਿਿਰਆਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸੂਚਨਾਂ
ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਡਾਟੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਸੈਸ ਕਰਕੇ ਸੂਚਨਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 42. ਸੇਵਾ/ਸੁਵਿਧਾ
ਕੇਂਦਰ ਕੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ? ਵਿਆਖਿਆ ਕਰੋ?
ਉੱਤਰ: ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ ਰਾਹੀਂ ਈ-ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ
ਸਹੂਲਤਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਜਿਲ੍ਹਾਂ, ਬਲਾਕ, ਸ਼ਹਿਰ
ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਪੱਧਰ ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਹਾਇਤਾ ਕੇਂਦਰ ਖੋਲ੍ਹੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਇਹਨਾਂ
ਸਹਾਇਤਾ ਕੇਂਦਰਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਸਰਬ ਸੇਵਾ ਕੇਂਦਰ ਜਾਂ ਸੇਵਾ ਕੇਂਦਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੇਵਾ ਕੇਂਦਰ
ਰਾਹੀਂ ਅਸੀਂ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ, ਜਾਤੀ
ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ, ਜਨਮ-ਮੌਤ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ, ਆਮਦਨ
ਸਬੰਧੀ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ, ਆਧਾਰ ਕਾਰਡ, ਧਰਮ
ਸਬੰਧੀ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ, ਰਜਿਸਟਰੀ, ਇੰਤਕਾਲ
ਦੀ ਨਕਲਾਂ, ਆਨਲਾਈਨ ਬਿਜਲੀ, ਟੈਲੀਫੌਨ
ਬਿੱਲ, ਵਹੀਕਲ ਰਜਿਸ਼ਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਆਦਿ ਬਣਵਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਵੱਡੇ ਉੱਤਰਾਂ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ।(6-6
ਅੰਕ)
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1. ਨੈੱਟਵਰਕ
ਯੰਤਰ ਕੀ ਹਨ? ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਿੰਨ ਨੈੱਟਵਰਕ ਯੰਤਰਾਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰੋ?
ਉੱਤਰ: ਨੈੱਟਵਰਕ ਯੰਤਰ ਉਹ ਹਾਰਡਵੇਅਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ
ਕਿ ਇੱਕ ਨੈੱਟਵਰਕ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨੈੱਟਵਰਕ ਇੱਕ ਘਰ ਜਾਂ ਦਫਤਰ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ
ਵਾਲਾ ਛੋਟਾ ਨੈੱਟਵਰਕ ਜਾਂ ਵੱਡੀਆਂ ਬਿਲਡਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਵੱਡਾ ਨੈੱਟਵਰਕ ਵੀ ਹੋ
ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਨੈੱਟਵਰਕ ਡਿਵਾਇਸ:-
1. ਹੱਬ:- ਹੱਬ ਇੱਕ ਨੈੱਟਵਰਕਿੰਗ ਯੰਤਰ ਹੈ, ਜੋ
ਹਰੇਕ ਕੰਪਿਊਟਰ ਜਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਇਥਰਨੈੱਟ ਆਧਾਰਿਤ ਉਪਕਰਣ ਲਈ ਡਾਟਾ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਨੈਟੱਵਰਕ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਕੰਪਿਊਟਰ ਸੂਚਨਾਂ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ
ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਹੱਬ ਉਸ ਬੇਨਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਅੱਗੇ ਮੇਨ ਕੰਪਿਊਟਰ
ਤੱਕ ਭੇਜ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਹੱਬ ਇੱਕ ਪੋਰਟ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਡਾਟਾ ਪੈਕੇਟ ਨੂੰ ਡੁਪਲੀਕੇਟਿੰਗ ਕਰਨ ਦਾ
ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਨੰੰੂ ਸਮੂਹ ਪੋਰਟਾਂ ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਕਰਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ
ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਮੂਹ ਯੰਤਰਾਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਡਾਟਾ ਵੰਡ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
2. ਸਵਿੱਚ:- ਸਵਿੱਚ ਉਹ ਉਪਕਰਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋਕਿ
ਕਈ ਨੈੱਟਵਰਕ ਯੰਤਰ ਜਿਵੇਂ ਕੰਪਿਊਟਰ, ਰਾਊਟਰ, ਸਰਵਰ
ਜਾਂ ਹੋਰ ਸਵਿੱਚਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਡਾਟਾ ਪੈਕੇਟ ਤਬਦੀਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਵਿੱਚ ਵਿੱਚ ਇਕ ਬਫ਼ਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ
ਕਿ ਸਵਿੱਚ ਦੀ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਵਧਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਸਵਿੱਚ ਡਾਟਾ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਭੇਜਣ ਤੋਂ
ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੀ ਗਲਤੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ
ਇਸਦੀ ਇਹ ਖੂਬੀ ਇਸਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ
ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਭੇਜਦਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆ ਹਨ ਬਲਕਿ ਸਹੀ ਪੈਕਟਾਂ
ਨੂੰ ਹੀ ਸਹੀ ਪੋਰਟ ਤੇ ਭੇਜਦਾ ਹੈ।
3. ਰੀਪੀਟਰ:- ਰਾਊਟਰ ਇੱਕ ਹਾਰਡਵੇਅਰ ਯੰਤਰ ਹੈ, ਜੋਕਿ
ਇੱਕ ਨੈੱਟਵਰਕ ਵਿੱਚ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦੇ ਗੇਟਵੇਅ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ
ਇਹ ਇੱਕ ਨੈੱਟਵਰਕ ਵਿੱਚ ਡਾਟਾ ਦਾ ਵਹਾਅ ਅਤੇ ਨੈੱਟਵਰਕ ਨੂੰ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਨਾਲ ਜੋੜੇ ਰੱਖਣ ਲਈ
ਜ਼ਿਮੇਵਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਰਾਊਟਰ ਇੱਕ ਸਵਿੱਚ ਵਾਂਗ ਹੀ ਯੰਤਰ ਹੈ, ਜੋਕਿ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਈ.ਪੀ(ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ) ਐਡਰੈਸ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਡਾਟਾ ਪੈਕੇਟ ਨੂੰ ਨੈੱਟਵਰਕ ਤੇ
ਭੇਜਦਾ ਹੈ। ਰਾਊਟਰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਇੱਕ ਨੈੱਟਵਰਕ ਲੇਅਰ ਯੰਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2. ਅਨ-ਗਾਈਡਡ
ਮੀਡੀਆ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ਕਿਸੇ ਦੋ ਮੀਡੀਆ ਬਾਰੇ ਲਿਖੋ?
ਉੱਤਰ: ਅਨ-ਗਾਇਡਡ ਮੀਡੀਆ ਮਾਧਿਅਮ ਵਿੱਚ ਸਿਗਨਲ ਸਮੂਹ ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ
ਵਿੱਚ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਨਾਲ ਭੇਜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਇਹਨਾਂ
ਵਿੱਚ ਕੇਬਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ। ਅਨ-ਗਾਈਡਿਡ ਮੀਡੀਆ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਫਿਜੀਕਲ ਕੰਡਕਟਰ
ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨੈਟਿਕ ਵੇਵ ਨੂੰ ਵਰਤ ਕੇ ਡਾਟਾ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਨ-ਗਾਇਡਡ
ਮੀਡੀਆ ਸੰਚਾਰ ਮਾਧਿਅਮ ਇੱਕ ਡਾਟਾ ਸਿਗਨਲ ਹੈ ਜੋ ਹਵਾ ਰਾਹੀਂ ਵਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੀਡੀਆ ਕਿਸੇ ਚੈਨਲ
ਵੱਲੋਂ ਅਪਣਾਏ ਜਾਣ ਜਾਂ ਮਾਰਗ ਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਇਹ ਤਰੰਗ ਪ੍ਰਸ਼ਾਰ ਦੀ ਕਿਸਮ
ਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਅਨ-ਗਾਈਡਡ ਮੀਡੀਆ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ:-
1. ਇਨਫਰਾਰੈੱਡ:- ਇਨਫਰਾਰੈੱਡ ਵਾਇਰਲੈੱਸ ਮੋਬਾਇਲ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੀ
ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਛੋਟੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ
ਹੈ। ਇਨਫਰਾਰੈੱਡ ਸੰਚਾਰ ਦੀ ਵੱਡੀ ਖਾਮੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਲਾਈਨ ਆਫ ਸਾਈਟ ਸਿਧਾਂਤ ਅਨੁਸਾਰ ਕੰਮ
ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਟ੍ਰਾਂਸਮਿਸ਼ਨ ਰੇਂਜ ਸੀਮਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ
ਕਾਰਨ ਇਸਦੇ ਸਿਗਨਲ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਆ ਰਹੀ ਕਿਸੇ ਦੀਵਾਰ ਨੂੰ ਪਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਇਨਫਰਾਰੈੱਡ ਦੀ
ਵਰਤੋਂ ਲੰਬੀ ਦੂਰੀ ਦੇ ਸੰਚਾਰ ਲਈ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬੰਦ ਜਗ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ
ਸੀਮਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਨਫਰਾਰੈੱਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਲੈਣ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਨਹੀਂ
ਹੁੰਦੀ।
2. ਬਲੂਟੱੁਥ:- ਬਲੂਟੁੱਥ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦੀ ਰੇਡੀਓ ਸੰਚਾਰ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ
ਹੈ, ਜੋ ਫੋਨ, ਕੰਪਿਊਟਰ
ਅਤੇ ਹੋਰ ਨੈੱਟਵਰਕ ਯੰਤਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਘੱਟ ਪਾਵਰ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੂਰੀ ਦੀ ਵਾਇਰਲੈੱਸ
ਨੈੱਟਵਰਕਿੰਗ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਦੋ ਬਲੂਟੁੱਥ ਯੰਤਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੋੜਨ ਲਈ ਜਿਹੜੀ
ਪ੍ਰਕਿਿਰਆ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਸਨੂੰ
ਪੇਅਰਿੰਗ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰਸਨਲ ਕੰਪਿਊਟਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਉਪਕਰਣਾ ਨੂੰ ਬਲੂਟੁੱਥ ਡਾਂਗਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ
ਕਰਕੇ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੋੜੀਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬਲੂਟੁੱਥ ਨੈੱਟਵਰਕ ਵਿੱਚ ਡਾਇਨਾਮਿਕ ਟੋਪੋਲੋਜੀ ਵਰਤੀ
ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਪਿਕੋਨੈੱਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਲੂਟੁੱਥ ਰਾਹੀਂ ਭੇਜੇ
ਗਏ ਸਿਗਨਲ 30 ਫੁੱਟ ਤੱਕ ਹੀ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
3. ਵਾਈ-ਫਾਈ:- ਵਾਈ-ਫਾਈ ਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਂ ਵਾਇਰਲੈੱਸ ਫਾਈਡੈਲਿਟੀ ਹੈ, ਅਤੇ
ਇਸਨੂੰ ਵਾਇਰਲੈੱਸ ਲੋਕਲ ਏਰੀਆ ਨੈੱਟਵਰਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਾਈ-ਫਾਈ ਲੋਕਲ ਏਰੀਆ ਨੈੱਟਵਰਕ ਨੂੰ
ਕੇਬਲ ਅਤੇ ਵਾਇਰਿੰਗ ਤੋਂ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਕਾਬਿਲ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਵਾਈ-ਫਾਈ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ
ਅਸੀਂ ਇੱਕੋ ਨੈੱਟਵਰਕ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਦੋ ਜਾਂ ਦੋ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਪਕਰਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਾ
ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਵਾਈ-ਫਾਈ ਨੂੰ ਮੋਬਾਇਲ ਕੰਪਿਊਟਿੰਗ ਯੰਤਰਾਂ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ
ਹੈ, ਪਰ ਹੁਣ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕਸ ਜਿਵੇਂ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ, ਡੀਵੀਡੀ
ਪਲੇਅਰ ਅਤੇ ਇੱਥੋ ਤੱਕ ਕਿ ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਕੈਮਰੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸਤੇਮਾਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3. ਟਵਿਸਟਿਡ
ਪੇਅਰ ਕੇਬਲ ਕੀ ਹੈ? ਇਸਦੇ ਫਾਇਦੇ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨਾਂ ਬਾਰੇ ਲਿਖੋ?
ਉੱਤਰ: ਟਵਿਸਟਿਡ ਪੇਅਰ ਵਾਲੀ ਕੇਬਲੰਿਗ ਵਿੱਚ ਦੋ
ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੀਆਂ ਇੰਸੁਲੇਟਿਡ ਤਾਂਬੇ ਦੀਆਂ ਤਾਰਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਦੋਵੇ ਤਾਰਾਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ
ਨਾਲ ਲਿਪਟੀਆਂ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਰੇਕ ਜੋੜੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤਾਰ ਡਾਟਾ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕਰਨ ਲਈ ਅਤੇ
ਦੂਜੀ ਤਾਰ ਨੂੰ ਅਰਥਿੰਗ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਦੋ ਇੰਸੁਲੇਟਿਡ ਤਾਂਬੇ ਦੀਆਂ ਤਾਰਾਂ
ਨੂੰ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਇਸ ਕਰਕੇ ਵਲੇਟਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਾਰਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ
ਕਰੋਸ ਟਾਕ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਹ ਤਾਰ ਲਚਕੀਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਛੁੱਕ ਡਿਵਾਈਸ ਪ੍ਰਤੀ
ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਜੁੜ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕੇਬਲ ਰਾਹੀਂ 1-2
ਮੈਗਾਬਿਟਸ ਪਰ ਸੈਕੰਡ ਦੀ ਸਪੀਡ ਦੇ ਨਾਲ 1
ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਜਾਂ ਵੱਧ ਦੂਰੀ ਤੱਕ ਡਾਟਾ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕੇਬਲ ਦੀ ਦੂਰੀ ਜਿੰਨੀ
ਘੱਟ ਹੋਵੇਗੀ ਡਾਟਾ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਦੀ ਸਪੀਡ ਉਨ੍ਹੀ ਹੀ ਵੱਧ ਹੋਵੇਗੀ।
ਟਵਿਸਟਿਡ
ਪੇਅਰ ਕੇਬਲ ਦੇ ਲਾਭ:-
1. ਇਹ
ਕੇਬਲਾਂ ਐਨਾਲਾਗ ਅਤੇ ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਦੋਵਾਂ ਲਈ ਵਰਤੀਆ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
2. ਇਹ
ਦੂਰੀ ਘੱਟ ਦੂਰੀ ਲਈ ਸਸਤੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
3. ਜੇਕਰ
ਨੈੱਟਵਰਕ ਦੇ ਕਿਸੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ
ਪੂਰਾ ਨੈੱਟਵਰਕ ਡਾਊਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
ਟਵਿਸਟਿਡ
ਪੇਅਰ ਕੇਬਲ ਦੇ ਹਾਨੀਆਂ:-
1. ਰੀਪੀਟਰਾਂ
ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਸਿਗਨਲ ਵੱਧ ਦੂਰੀ ਤੈਅ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ।
2. 100
ਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੂਰੀ ਤੇ ਗਲਤੀ ਦੀ ਦਰ ਵੱਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
3. ਬਹੁਤ
ਪਤਲੀ ਤਾਰ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਸ
ਲਈ ਇਹ ਤਾਰ ਬ੍ਰਾਡਬੈਂਡ ਕੁਨੈਕਸ਼ਨ ਲਈ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4. ਫਾਈਬਰ
ਆਪਟੀਕਲ ਕੇਬਲ ਕੀ ਹੈ? ਇਸਦੇ ਫਾਇਦੇ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨਾਂ ਬਾਰੇ ਲਿਖੋ?
ਉੱਤਰ: ਇਹ ਕੇਬਲ ਕੱਚ ਦੇ ਹਜਾਰਾਂ ਪਤਲੇ ਰੇਸ਼ੀਆਂ ਤੋਂ ਬਣੀ
ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਹਰੇਕ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਦਾ ਇੱਕ ਰੇਸ਼ਾ ਇੱਕ ਬਾਲ ਵਾਂਗ ਪਤਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ
ਵਿੱਚੋਂ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਰਨ ਨੂੰ ਮਿਿਲਅਨ
ਬਿਟਸ ਪਰ ਸੈਕੰਡ ਦੀ ਗਤੀ ਨਾਲ ਭੇਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਫਾਈਬਰ ਕੇਬਲ ਕੁੱਝ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸਿਗਨਲ ਅਤੇ
ਹਜਾਰਾਂ ਟੈਲੀਫੋਨ ਲਾਈਨਾਂ ਦੇ ਸਿਗਨਲ ਨੂੰ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕੇਬਲ ਦਾ ਆਕਾਰ ਅਤੇ ਭਾਰ
ਕੋਐਕਸ਼ਿਅਲ ਕੇਬਲ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਡਾਟਾ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਦਰ ਵੀ ਕੋਐਕਸ਼ਿਅਲ ਕੇਬਲ ਤੋਂ
10 ਗੁਣਾ ਜਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਫਾਈਬਰ
ਆਪਟੀਕਲ ਕੇਬਲ ਦੇ ਫਾਇਦੇ:-
1. ਇੱਕ
ਸਿੰਗਲ ਮੋਡ ਫਾਈਬਰ ਨੂੰ ਤਾਂਬੇ ਦੀ ਵੱਡੀ ਅਤੇ ਭਾਰੀ ਤਾਰ ਦੀ ਥਾਂ ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
2. ਉੱਚ
ਬੈਂਡਬਿਡਥ, ਉਦਯੋਗਿਕ ਅਤੇ ਸ਼ੋਰ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਢੁੱਕਵੀਂ।
3. ਇਸ ਵਿੱਚ ਡਾਟਾ ਸਿਗਨਲ ਕਮਜ਼ੋਰ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੇ ਅਤੇ ਲੰਬੀ ਦੂਰੀ
ਤੱਕ ਭੇਜੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਫਾਈਬਰ
ਆਪਟੀਕਲ ਕੇਬਲ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ:-
1. ਆਪਟੀਕਲ ਫਾਈਬਰ ਕੇਬਲ ਮਹਿੰਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
2. ਆਪਟੀਕਲ ਫਾਈਬਰ ਕੇਬਲ ਨੂੰ ਪਾਲਿਸ਼ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ
ਥੋੜ੍ਹੇ ਜਿਹੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।
3. ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀਆਂ ਤਰੰਗਾਂ ਯੂਨੀ-ਡਾਇਰੈਕਸ਼ਨਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ
ਲਈ ਫੁੱਲ ਡੂਪਲੈਕਸ ਸੰਚਾਰ ਲਈ ਦੋ ਫਰੀਕੁਐਂਸੀ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5. ਸੰਚਾਰ
ਮੋਡ ਕੀ ਹੈ? ਇਸ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕਰੋ?
ਉੱਤਰ: ਕਿਸੇ ਨੈੱਟਵਰਕ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਦੋ ਯੰਤਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਡਾਟਾ
ਜਾਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨ ਦੀ ਵਿਧੀ ਨੂੰ ਸੰਚਾਰ ਮੋਡ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ
ਜੁੜੇ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਿਗਨਲ ਦੇ ਵਹਾਅ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ।
ਸੰਚਾਰ ਮੋਡ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ:-
1. ਸਿੰਪਲੈਕਸ ਮੋਡ:- ਸਿੰਪਲੈਕਸ ਵਿੱਚ ਡਾਟੇ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਇੱਕ
ਦਿਸ਼ਾਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਭਾਵ ਸੂਚਨਾਂ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ
ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸਿਗਨਲ ਸੈਂਡਰ ਕੋਲ ਵਾਪਿਸ ਨਹੀਂ ਭੇਜ ਸਕਦੇ। ਦੋ ਜੁੜੇ ਹੋਏ
ਯੰਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੀ ਡਾਟਾ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ
ਦੁਜਾ ਯੰਤਰ ਡਾਟਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਉਦਾਹਰਣ: ਕੀਅਬੋਰਡ, ਮਾਉਸ, ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ।
2. ਹਾਫ ਡੂਪਲੈਕਸ ਮੋਡ:- ਹਾਫ ਡੂਪਲੈਕਸ ਵਿੱਚ ਡਾਟੇ ਦਾ ਸੰਚਾਰ
ਦੋਨਾਂ ਯੰਤਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਭਾਵ
ਸੈਂਡਰ ਅਤੇ ਰਿਸੀਵਰ ਦੋਨੋਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਡਾਟਾ ਭੇਜ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ
ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਤੇ ਇੱਕ ਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਡਾਟਾ ਭੇਜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਟ੍ਰਾਂਸਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਉਦੋਂ
ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਇੱਕੋਂ ਸਮੇਂ ਤੇ ਡਾਟਾ ਸੰਚਾਰ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਨਹੀ ਪੈਂਦੀ। ਉਦਾਹਰਣ:
ਾਂੳਲਕਇ-ਟੳਲਕਇ
3. ਫੁੱਲ ਡੂਪਲੈਕਸ ਮੋਡ:- ਫੁੱਲ ਡੂਪਲੈਕਸ ਰਾਹੀਂ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ
ਵਿੱਚ ਸੈਂਡਰ ਅਤੇ ਰਿਸੀਵਰ ਦੋਨੋਂ ਡਾਟਾ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਫੱੁਲ ਡੂਪਲੈਕਸ ਵਿੱਚ ਡਾਟਾ
ਸੰਚਾਰ ਦੀ ਸਮਰਥਾ ਨੂੰ ਦੋ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਦੋਨੋ ਡਾਟਾ ਸੰਚਾਰ ਕਰ ਸਕਣ।
ਉਦਾਹਰਣ: ਟੈਲੀਫੋਨ ਲਾਈਨ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6. ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ
ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ ਖੇਤਰ ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ?
ਉੱਤਰ: ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਖੇਤਰ ਹੈ, ਜਿਸ
ਦੇ ਤਹਿਤ ਕੰਪਿਊਟਰ ਜਾਂ ਹੋਰ ਭੋਤਿਕ ਭਾਗ ਜਿਵੇਂ ਹਾਰਡਵੇਅਰ ਅਤੇ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਡਾਟਾ
ਬਣਾਉਣ, ਪ੍ਰੋਸੈੱਸ ਕਰਨ, ਸਟੋਰ
ਕਰਨ, ਅਤੇ ਸੂਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਅਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ
ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੇ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ ਖੇਤਰ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ:-
1. ਕਾਰੋਬਾਰ:-
ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿੱਚ ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ ਅਤੇ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਸਾਫਟਵੇਅਰਾਂ ਦੀ
ਮਦਦ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਸੁਚਾਰੂ ਢੰਗ ਨਾਲ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
2. ਕਲਾਸ-ਰੂਮ
ਸਿੱਖਿਆ:- ਸਿੱਖਿਆ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਹੀ ਤਰੱਕੀ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ ਵਿਿਦਆਰਥੀਆਂ ਤੱਕ
ਪਹੁੰਚ ਬਣਾ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੁਨਹਿਰੀ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਲਈ
ਅਧਿਆਪਕ ਅਧਿਆਪਨ ਕਾਰਜ ਦੋਰਾਨ ਕੰਪਿਊਟਰ, ਮੋਬਾਇਲ
ਫੋਨ, ਸਮਾਰਟ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕ ਬੋਰਡ ਵਰਗੇ ਯੰਤਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਤੇ
ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਵਜੋਂ ਵਰਤ ਸਕਦੇ ਹਨ।
3. ਆਨਲਾਈਨ
ਸਿੱਖਿਆ:- ਆਨਲਾਈਨ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇ ਨਾਲ, ਵਿਿਦਆਰਥੀ
ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਸੇ ਵੀ ਜਗ੍ਹਾ ਸਿੱਖ ਸਕਦੇ ਹਨ।
4. ਵਿੱਤ:-
ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀ ਖੋਜ ਨੇ ਵਿੱਤ ਉਦਯੋਗ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਹੇ ਸੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਅਕਾਊਂਟੈਂਟਾਂ
ਲਈ ਹੁਣ ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੋਂ ਹੀ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਡਾਟਾ ਰੱਖਣਾ, ਗੁੰਝਲਦਾਰ
ਗਣਨਾਵਾਂ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
5. ਸਿਹਤ:-
ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਨਾਲ ਸਿਹਤ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨਾ ਸੋਖਾ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ
ਹੈ, ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਖਰਚਿਆਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣਾ
ਸੰਭਵ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਹਸਪਤਾਲ, ਮਰੀਜ਼ਾਂ
ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਦੇਣਾ, ਜਨਤੱਕ
ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਚਲਾਉਣਾ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਪਹੁੰਚ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਸਹਾਇਤਾ
ਕਰਦੀ ਹੈ।
6. ਮੀਡੀਆ:-
ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੁਆਰਾ ਮੀਡੀਆ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਨੱਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ
ਹੁਣ ਮੀਡੀਆ ਬਿਹਤਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਖ਼ਬਰਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਆਪਕ ਪੱਧਰ ਤੇ ਲੋਕਾਂ
ਨੂੰ ਵੰਡਦਾ ਹੈ।
7. ਆਵਾਜਾਈ:-
ਨਵੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਅਤੇ ਕਾਢਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਹੱਦ ਤੱਕ ਆਵਾਜਾਈ ਨੂੰ ਵੀ ਉਨੱਤ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਸੜਕ
ਮਾਰਗ, ਰੇਲ ਮਾਰਗ, ਹਵਾਈ
ਮਾਰਗ, ਅਤੇ ਜਲ ਮਾਰਗ ਹਰੇਕ ਜਗ੍ਹਾ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਆਈ ਹੈ। ਸੀਟਾਂ ਦੀ
ਉਪਲੱਬਧਤਾ ਅਤੇ ਸਫ਼ਰ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਪਤਾ ਕਰਨਾ ਕੇਵਲ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੀ ਅਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7. ਐਂਡਰਾਇਡ
ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਲਾਭ ਦੱਸੋ?
ਉੱਤਰ: ਐਂਡਰਾਇਡ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਆਪਰੇਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਹੈ, ਜੋਕਿ
ਮੋਬਾਈਲਾਂ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ
ਇਸਨੂੰ ਓਪਨ ਹੈਂਡਸੈੱਟ ਅਲਾਇੰਸ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਗੂਗਲ ਨੇ
ਸਪੋਰਟ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਐਂਡਰਾਇਡ ਨੂੰ ਟੱਚ ਸਕਰੀਨ ਮੋਬਾਇਲ ਲਈ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ
ਸਪਾਰਟਫੋਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਹੁਣ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਟੈਬਲੇਟ ਕੰਪਿਊਟਰ, ਕਾਰ, ਟੀਵੀ, ਕਲਾਈ
ਘੜੀਆਂ, ਨੋਟਬੁੱਕ, ਗੇਮਿੰਗ
ਕੰਨਸੋਲ, ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਕੈਮਰਾ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਵੀ ਐਂਡਰਾਇਡ ਆਪਰੇਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਦੀ
ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਐਂਡਰਾਇਡ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਵਧੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਅਤੇ
ਇਸਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਫਚਿਰ ਇਸਨੂੰ ਹੋਰ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਨਾਲੋਂ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਐਂਡਰਾਇਡ
ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੇ ਲਾਭ:-
1. ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ
ਮੀਡੀਆਂ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਨੂੰ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ
ਕਿ mp3, mp44, ਆਦਿ।
2. ਵੱਖ-ਵੱਖ
ਟੈਕਨੋਲੋਜੀਆਂ ਨੂੰ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ
ਕਿ ਕੈਮਰਾ, ਬਲੂਟੱਥ, ਵਾਈ-ਫਾਈ, ਸਪੀਚ, ਆਦਿ।
3. ਮਲਟੀ
ਟਾਸਕਿੰਗ ਅਤੇ ਅਸਾਨ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
4. ਵੱਖ-ਵੱਖ
ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਿੰਡੋਜ਼ ਆਪਰੇਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮ, ਮੈਕ
ਆਪਰੇਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮ, ਅਤੇ ਲਾਈਨੈਕਸ ਆਪਰੇਟਿੰਗ ਸਿਸਟਮ ਆਦਿ।
5. ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ
ਦੀ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਹੋਣਾ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8. ਇੰਟਰਨੈੱਟ
ਆਫ ਥਿੰਗਜ਼ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਲਾਭ ਲਿਖੋ?
ਉੱਤਰ: ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਆਫ ਥਿੰਗਜ਼ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਤਕਨੀਕ ਹੈ, ਜੋਕਿ
ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਸੁਖਾਲਾ ਤੇ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਬਣਾਉਣ ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ। ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਆਫ ਥਿੰਗਜ਼
ਉਹਨਾਂ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦਾ ਸਮੂਹ ਹੈ, ਜੋ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ
ਇਹਨਾਂ ਉਪਕਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਇਰਲੈੱਸ ਸੈਂਸਰ, ਸਾਫਟਵੇਅਰ, ਐਕਯੂਏਟਰਸ
ਅਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਡਿਵਾਇਸ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਹਰੇਕ ਉਪਕਰਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਪਹਿਚਾਣ ਆਈ.ਡੀ
ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਉਪਕਰਨ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਲਈ, ਜਾਣਕਾਰੀ
ਇਕੱਠੀ ਕਰਨ ਲਈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਡਾਟਾ ਆਦਿ ਭੇਜਣ ਲਈ ਵਾਇਰਡ ਜਾਂ ਵਾਇਰਲੈੱਸ
ਮਾਧਿਅਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਆਫ ਥਿੰਗਜ਼ ਵਿੱਚ ਸਾਰਾ ਕੰਮ ਬਹੁਤ ਹੀ ਥੋੜ੍ਹੀ ਮਨੁੱਖੀ
ਮਦਦ ਜਾਂ ਬਿਨਾਂ ਮਨੁੱਖੀ ਮਦਦ ਦੇ ਹੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇੰਟਰਨੈੱਟ
ਆਫ ਥਿੰਉੱਤ(IoT) ਦੇ ਲਾਭ:-
1. ਮਨੁੱਖੀ
ਯਤਨਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਦਾ ਹੈ।
2. ਸੁਰੱਖਿਆ
ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨਾ।
3. ਸਮੇਂ
ਦੀ ਬੱਚਤ।
4. ਕੁਸ਼ਲ
ਪ੍ਰਬੰਧਨ।
5. ਸਾਧਨਾਂ
ਦੇ ਉਪਕਰਨਾਂ ਦੀ ਕੁਸ਼ਲ ਵਰਤੋਂ।
6. ਆਪਸੀ
ਤਾਲਮੇਲ।
7. ਬਿਜਲੀ
ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਦੀ ਸੁਚੱਜੀ ਵਰਤੋਂ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9. ਆਰਟੀਫਿਸ਼ੀਅਲ
ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਖੇਤਰ ਕਿਹੜੇ-ਕਿਹੜੇ ਹਨ? ਵੇਰਵਾ
ਦਿਉ?
ਉੱਤਰ: ਆਰਟੀਫਿਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਖੇਤਰ:-
1. ਏਆਈ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਘੁਸਪੈਠ ਖੋਜ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ
ਜਾਂਦੀ ਹੈ. ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਲਈ, ਓਪਰੇਟੰਿਗ ਸਸਿਟਮ ਵੱਿਚ ਇੱਕ ਫਾਇਰਵਾਲ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਜੋ ਆਪਣੇ ਆਪ
ਅਣਅਧਕਿਾਰਤ ਵੈਬਸਾਈਟਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ.
2. ਗੇਮੰਿਗ ਖੇਤਰ ਵੱਿਚ ਅੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ. ਖ਼ਾਸਕਰ, ਇਹ
ਰਣਨੀਤਕ ਖੇਡਾਂ ਜਵਿੇਂ ਸ਼ਤਰੰਜ, ਟਕਿ-ਟੈਕ-ਟੋ
ਵੱਿਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਕਿਾ ਅਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ.
3. ਏਆਈ ਉਹਨਾਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵੱਿਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਕਿਾ ਅਦਾ ਕਰਦੀ
ਹੈ ਜੋ ਕੁਦਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਕਰਿਿਆ ਕਰਦੇ ਹਨ. ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਲਈ: ਮਨੁੱਖੀ ਪਰਸਪਰ
ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਕੰਪਟਿਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਜੋ ਮਨੁੱਖੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਸਮਝ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਰਿਿਆ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ
4. ਏਆਈ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਜਿ਼ਨ ਸਸਿਟਮ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ. ਇਹ
ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਕੰਪਊਿਟਰ ਤੇ ਵਜਿ਼ੁਅਲ ਇਨਪੁਟ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਵਸਿ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹਨ.
ਉਦਾਹਰਣ: ਜਾਸੂਸੀ ਡਰੋਨ
5. ਏਆਈ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਮਾਹਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੇ ਨਰਿਮਾਣ ਵੱਿਚ ਕੀਤੀ
ਜਾਂਦੀ ਹੈ.
6. AI ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਰੋਬੋਟ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ.
7. ਏਆਈ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਮਸ਼ੀਨ ਸਖਿਲਾਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੇ ਨਰਿਮਾਣ ਵੱਿਚ
ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ.
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10. ਆਰਟੀਫਿਸ਼ੀਅਲ
ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਦੀ ਮਹਤੱਤਾ ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ?
ਉੱਤਰ: ਆਰਟੀਫਿਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਦੀ ਮਹਤੱਤਾ:-
1. ਗੇਮੰਿਗ
ਅਤੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵੱਿਚ:- ਵਰਚੁਅਲ ਰਐਿਲਟਿੀ ਗੇਮਜ਼ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਆਧੁਨਕਿ ਖੇਡਾਂ ਤੱਕ, ਇਹ
ਇੱਕ ਅਜਹਿਾ ਉਦਯੋਗ ਹੈ ਜੱਿਥੇ ਆਰਟੀਫਸਿ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਨੇ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਛਾਲ ਮਾਰੀ ਹੈ।
ਬੋਟਸ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਖੇਡਣ ਲਈ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ
ਇਸ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਖੇਡਣ ਲਈ ਦੂਜੇ ਵਅਿਕਤੀ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਵਅਿਕਤੀਗਤ ਵੇਰਵਆਿਂ ਅਤੇ
ਗ੍ਰਾਫਕਿਸ ਦਾ ਪੱਧਰ ਆਰਟੀਫਸਿ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਦੇ ਆਗਮਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵੀ ਸੰਭਵ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਉਦਯੋਗ
ਨੂੰ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਲੈ ਰਹਿਾ ਹੈ।
2. ਬੈਂਕੰਿਗ
ਅਤੇ ਵੱਿਤੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵੱਿਚ:- ਆਰਟੀਫਸਿ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਵੱਿਤੀ ਲੈਣ -ਦੇਣ ਦੇ
ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਵੱਿਚ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਗਤੀਵਧਿੀਆਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਵੱਿਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ
ਭੂਮਕਿਾ ਨਭਿਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਰੋਜ਼ਮਰ੍ਹਾ ਦੇ ਕੰਮ ਜਵਿੇਂ ਕ ਿਲੈਣ-ਦੇਣ ਅਤੇ ਵੱਿਤੀ
ਸੰਚਾਲਨ, ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦਾ ਪੈਸਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ, ਆਦ
ਿਇਨ੍ਹਾਂ ਮਸ਼ੀਨ ਸਖਿਲਾਈ ਮਾਡਲਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਹੁਤ ਅਸਾਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ
ਹਨ।
3. ਅਵਾਜ਼
ਪਛਾਣਨਾ:- ਆਰਟੀਫਿਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜ਼ੈਂਸ ਤਕਨੀਕ ਯੁਜ਼ਰ ਦੁਆਰਾ ਬੋਲੇ ਗਏ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਚਾਣ ਕੇ
ਟੈਕਸਟ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਦਲਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਪ੍ਰਤੀਕਿਿਰਆ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਸਪੀਚ ਰੀਕੋਗਨੀਸ਼ਨ ਵੀ ਕਿਹਾ
ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਲਈ ਗੂਗਲ ਸਾਨੂੰ ਮੋਬਾਇਲ ਜਾਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੇ ਬੋਲਣ ਲਈ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸਦਾ
ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਕੇ ਯੁਜ਼ਰ ਨੂੰ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਅੇਪਲ ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਸਿਰੀ ਸਾਫਟਵੇਅਰ ਵੀ ਅਵਾਜ਼ ਪਛਾਣਨ
ਦੀ ਇਕ ਚੰਗੀ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ।
4. ਕੰਪਿਊਟਰ
ਵਿਜ਼ਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ:- ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿਜ਼ਨ 3ਡੀ
ਅਸਲ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਅਯਾਮੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸ਼ੌਖੇ ਢੰਗ ਵਿੱਚ ਸਮਝਣ ਣੋਗ
ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿਜ਼ਨ, ਪੈਟਰਨ
ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਚਿੱਤਰਾਂ, ਤਸਵੀਰਾਂ
ਅਤੇ ਪੈਟਰਨ ਤੋਂ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਜਾਣਕਾਰੀ ਜੁਟਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11. ਏ.ਆਈ
ਦੇ ਲਾਭ ਅਤੇ ਹਾਨੀਆਂ ਨਾਰੇ ਦੱਸੋ?
ਉੱਤਰ: ਏ.ਆਈ ਦੇ ਲਾਭ:-
1. ਏਆਈ ਅਧਾਰਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਵਧਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ. ਇਹ
ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਬਨਿਾਂ ਗਲਤੀਆਂ ਦੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਕਾਰਜ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ.
2. ਏਆਈ ਅਧਾਰਤ ਸਸਿਟਮ ਬਨਿਾਂ ਆਰਾਮ ਕੀਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ
ਸਕਦੇ ਹਨ. ਇਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਾਂਗ ਬਮਿਾਰ ਨਹੀਂ ਹਨ ਅਤੇ ਛੁੱਟੀ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦੀਆਂ.
3. ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਭਾਵਨਾਹੀਣ ਹਨ ਇਸ ਲਈ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ
ਜਾਂ ਰੋਬੋਟਾਂ ਨੂੰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਰੋਕ ਸਕਦੀਆਂ.
4. ਇਹਨਾਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੇ ਸੰਚਾਲਨ ਵੱਿਚ ਗਲਤੀ ਦੀ ਕੋਈ ਸੰਭਾਵਨਾ
ਨਹੀਂ ਹੈ.
ਏ.ਆਈ ਦੀ ਹਾਨੀਆਂ:-
1. ਮਸ਼ੀਨਾਂ
ਵੱਿਚ ਕੋਈ ਹਮਦਰਦੀ ਨਹੀਂ ਹੈ.
2. ਇਹਨਾਂ
ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਆਿਦਾ ਵਰਤੋਂ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਨੂੰ ਵਧਾਏਗੀ.
3. ਜੇ
ਇਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ
ਇਹਨਾਂ ਵੱਿਚ ਸਟੋਰ ਕੀਤਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਡਾਟਾ ਵੀ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ.
4. ਇਹਨਾਂ
ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜੇ ਇਹ ਗਲਤ ਹੱਥਾਂ ਵੱਿਚ ਪੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ.
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12. ਐਕਸਪਰਟ
ਸਿਸਟਮ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ?
ਉੱਤਰ: ਐਕਸਪਰਟ ਸਿਸਟਮ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ:-
1. ਮੁਹਾਰਤ:
ਮਾਹਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਇੱਕ ਖਾਸ ਖੇਤਰ ਵੱਿਚ ਮੁਹਾਰਤ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ. ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਲਈ, ਮਾਈਸਨਿ
ਮਾਹਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਲਾਗਾਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵੱਿਚ ਮੁਹਾਰਤ ਰੱਖਦੀ ਹੈ.
2. ਤੇਜ਼
ਪ੍ਰਤਕਿ੍ਰਆਿ ਸਮਾਂ: ਮਾਹਰ ਸਸਿਟਮ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਪੁੱਛੇ ਜਾ ਰਹੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਤੁਰੰਤ ਜਵਾਬ
ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ.
3. ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ:
ਮਾਹਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੁਆਰਾ ਕੋਈ ਗਲਤੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ, ਇਸ
ਲਈ ਉਹ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਹਨ.
4. ਫੈਸਲੇ
ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ: ਮਾਹਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਉੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹਨ.
5. ਇਕਸਾਰ:
ਮਾਹਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਉਹੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉਹੀ ਉੱਤਰ ਦੰਿਦੀਆਂ ਹਨ.
6. ਘੱਟ
ਲਾਗਤ: ਇਹ ਵੱਖ -ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਜਵਿੇਂ ਕ:ਿ ਮੈਡੀਕਲ ਜਾਂਚ ਲਈ ਕਸਿੇ ਮਾਹਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲੈਣ ਦੀ ਲਾਗਤ
ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ.
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13. ਈ-ਕਾਮਰਸ
ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਦੱਸੋ?
ਉੱਤਰ: ਈ-ਕਾਮਰਸ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ:-
1.ਵਪਾਰ ਤੋਂ ਵਪਾਰ:- ਇਸ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੰਪਨੀਆਂ, ਇੱਕ-ਦੂਸਰੇ
ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਵਪਾਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਖੱਪਤਕਾਰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ,ਕੇਵਲ
ਕੰਪਨੀਆਂ ਹੀ ਸਮਾਨ ਦਾ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਨਿਰਮਾਤਾ, ਹੋਲਸੇਲਰ
ਅਤੇ ਰੀਟੇਲਰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੰੁਦੇ ਹਨ।
2. ਵਪਾਰ ਤੋਂ ਖਪਤਕਾਰ:- ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੰਪਨੀਆਂ ਤੇ ਖਪਤਕਾਰ ਸ਼ਾਮਿਲ
ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਰਾਹੀਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਸਿੱਧੇ ਆਪਣੇ ਖਪਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ
ਮੁਹੱਈਆਂ ਕਰਵਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਖਪਤਕਾਰ ਸੰਬੰਧਤ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਤੌਂ ਵਸਤਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਕੇ
ਖਰੀਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ਤੇ ਅਦਾਇਗੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਖਰੀਦੀ ਗਈ ਵਸਤੂ ਕੰਪਨੀ
ਵੱਲੋਂ ਖਪਤਕਾਰ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਹੀ ਉਸਦੇ ਦਿੱਤੇ ਪਤੇ ਤੇ ਭੇਜ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
3. ਖਪਤਕਾਰ ਤੋਂ ਖਪਤਕਾਰ:- ਇਸ ਵਿੱਚ ਖਪਤਕਾਰ ਇੱਕ-ਦੂਸਰੇ ਨਾਲ
ਸਿੱਧੇ ਸੰਪੰਰਕ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੋਈ ਕੰਪਨੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਲੋਕ
ਇੱਕ-ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਨਿੱਜੀ ਵਸਤਾਂ ਵੇਚ ਅਤੇ ਖਰੀਦ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਲੋਕ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਪਣਾ ਵਾਧੂ
ਜਾਂ ਪੁਰਾਣਾ ਸਮਾਨ ਵੇਚਣ ਲਈ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਸਮਾਨ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
4. ਖਪਤਕਾਰ ਤੋਂ ਵਪਾਰ:- ਇਹ ਵਪਾਰ ਤੋਂ ਖਪਤਕਾਰ ਦਾ ਉਲਟ ਹੈ। ਇਸ
ਵਿੱਚ ਖਪਤਕਾਰ ਆਪਣੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਜਾਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14. ਈ-ਕਾਮਰਸ
ਦੇ ਲਾਭ ਅਤੇ ਹਾਨੀਆਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸੋ?
ਉੱਤਰ: ਈ-ਕਾਮਰਸ ਦੇ ਲਾਭ:-
1.ਜਗ੍ਹਾ ਦੀ ਪਾਬੰਦੀ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ:- ਈ-ਕਾਮਰਸ ਨਾਲ ਭੁਗੋਲਿਕ
ਦੂਰੀ ਦੀ ਅੜਚਣ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।ਹੁਣ ਕੰਪਨੀਆਂ ਜਾਂ ਲੋਕ ਆਪਣੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਜਾਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੁਨੀਆ
ਵਿੱਚ ਕਿਧਰੇ ਵੀ ਮੁਹਈਆ ਕਰਵਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਕਿਧਰੋਂ ਵੀ ਖਰੀਦ ਸਕਦੇ ਹਨ।
2.ਪੈਸੇ ਦੀ ਬੱਚਤ :- ਈ-ਕਾਮਰਸ ਨਾਲ ਪੈਸੇ ਦੀ ਭਾਰੀ ਬੱਚਤ ਹੁੰਦੀ
ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਖਰੀਦਣ ਵਾਲਾ ਸਿੱਧਾ ਵਸਤੂ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਕੰਪਨੀ ਤੋਂ ਖਰੀਦ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ
ਨਾਲ ਟੈਕਸ ਅਤੇ ਵਾਧੂ ਖਰਚੇ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
3. ਜਲਦੀ ਅਤੇ ਆਸਾਨ ਪਹੁੰਚ:- ਖਰੀਦੀ ਗਈ ਵਸਤੂ ਖਪਤਕਾਰ ਨੂੰ ਘੱਟ
ਤੋਂ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਲੋਂ ਸਿੱਧਾ ਖਪਤਕਾਰ ਦੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਪਤੇ ਤੇ ਭੇਜ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ
ਹੈ,ਜਿਸ ਨਾਲ ਖਪਤਕਾਰ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਵਸਤੂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ
ਹੈ।
4. ਹਰ ਸਮੇਂ ਉਪਲਬੱਧ:- ਈ-ਕਾਮਰਸ ਦੁਆਰਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਸ਼ਾਪਿੰਗ
ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।ਇੱਥੇ ਕਦੇ ਵੀ ਵਪਾਰ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਦਿਨ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਰਾਤ, ਤਿਉਹਾਰ
ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਛੁੱਟੀ ਵਾਲਾ ਦਿਨ, ਹਰ ਸਮੇਂ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਰਾਹੀਂ ਵਪਾਰ ਚੱਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
5. ਆਸਾਨ ਖਰੀਦਦਾਰੀ:- ਦੁਕਾਨਾਂ ਵਾਂਗ ਇੰਟਰਨੈਟ ਤੇ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ
ਭੀੜ ਵਾਲੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਅਤੇ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੰਬੀ-ਚੌੜੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚੋਂ ਅਸੀਂ ਆਸਾਨੀ
ਨਾਲ ਵਸਤੂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।
ਈ-ਕਾਮਰਸ ਦੀ ਹਾਨੀਆਂ:-
1. ਉਡੀਕ ਸਮਾਂ:- ਈ-ਕਾਮਰਸ ਰਾਹੀਂ ਖਰੀਦੀ ਵਸਤੂ ਗ੍ਰਾਹਕ ਨੂੰ
ਤੁਰੰਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਗ੍ਰਾਹਕ ਵੱਲੋਂ ਖਰੀਦੀ ਵਸਤੂ ਉਸਦੇ ਦਿੱਤੇ ਪਤੇ ਤੇ ਪੁੱਜਣ ਤੱਕ
ਉਸਨੂੰ ਉਡੀਕ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਕਈ-ਕਈ ਦਿਨ ਤੱਕ ਦਾ ਸਮਾਂ ਵੀ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
2. ਗੁਣਵੱਤਾ ਦਾ ਖਤਰਾ:- ਈ-ਕਾਮਰਸ ਰਾਹੀਂ ਜੋ ਵਸਤੂ ਖਰੀਦੀ ਜਾਂਦੀ
ਹੈ, ਉਸਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦਾ ਗ੍ਰਾਹਕ ਨੂੰ ਵਸਤੂ ਖਰੀਦਣ ਵੇਲੇ ਨਹੀਂ
ਬਲਕਿ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਵਸਤੂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣ ਤੇ ਹੀ ਪਤਾ ਲੱਗ ਪਾਂਦਾ ਹੈ।
3. ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਖਤਰਾ:- ਈ-ਕਾਮਰਸ ਵੈਬਸਾਈਟਾਂ ਗ੍ਰਾਹਕਾਂ ਦੇ
ਜ਼ਰੂਰੀ ਵੇਰਵੇ ਅਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ
ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣਾ ਬੇਹੱਦ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਗ੍ਰਾਹਕ ਦੀ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਕਿਸੇ
ਅਣ-ਅਧਿਕਾਰਤ ਵਿਅਕਤੀ ਜਾਂ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਹਾਸਿਲ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਗ੍ਰਾਹਕ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਵਿੱਤੀ ਜਾ ਨਿੱਜੀ
ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
4. ਖਰੀਦਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਸਲ ਜਾਂਚ ਅਸੰਭਵ:- ਕਿਸੇ ਵਸਤੂ ਨੂੰ
ਆਨਲਾਈਨ ਖਰੀਦਣ ਸਮੇਂ ਉਸਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15. ਡਿਜ਼ੀਟਲ
ਜਾਂ ਆਨਲਾਈਨ ਪੇਮੈਂਟ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਢੰਗਾਂ ਬਾਰੇ ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿਉ?
ਉੱਤਰ: ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਜਾਂ ਆਨਲਾਈਨ ਪੇਮੈਂਟ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਢੰਗਾਂ:-
1. ਕਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ:- ਈ-ਪੇਮੈਂਟ ਦੇ ਇਸ ਢੰਗ ਵਿੱਚ ਬੈਂਕਾਂ ਜਾਂ
ਵਿੱਤੀ ਸੰਸ਼ਥਾਵਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੇ ਗ੍ਰਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦਾ ਕਾਰਡ ਜਾਰੀ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸਦਾ
ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਨੰਬਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੁੰਬਕੀ ਪਤੀ ਲਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ
ਵਿੱਚ ਗੁਪਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਸਟੋਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ
ਕਾਰਡ ਰੀਡਰਜ਼ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਹੀ ਪੜ੍ਹਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਗ੍ਰਾਹਕ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ
ਆਪਣੇ ਕਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਰਾਹੀਂ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ
ਜਿਸ ਬੈਂਕ ਜਾਂ ਵਿੱਤੀ ਸੰਸਥਾ ਵੱਲੋਂ ਇਹ ਕਾਰਡ ਜਾਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ
ਬੈਂਕ ਜਾਂ ਸੰਸਥਾਂ ਗ੍ਰਾਹਕ ਦੇ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।
2 . ਡੈਬਿਟ ਕਾਰਡ:- ਡੈਬਿਟ ਕਾਰਡ, ਕਰੈਡਿਟ
ਕਾਰਡ ਵਾਂਗ ਹੀ ਇੱਕ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦਾ ਕਾਰਡ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ
ਇਸਦਾ ਵੀ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਨੰਬਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ
ਇਸ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਾਰੀ ਗੁਪਤ ਸੁਚਨਾਂ ਮੈਗਨੇਟਿਕ ਪੱਤੀ ਵਿੱਚ ਕੋਡ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਡੈਬਿਟ ਕਾਰਡ
ਨੂੰ ਵੀ ਕਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਵਾਂਗ ਕਾਰਡ ਰੀਡਰ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ
ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਚਾਰ ਅੰਕਾਂ ਦੇ ਗੁਪਤ ਪਿੰਨ ਨੰਬਰ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਡੈਬਿਟ ਕਾਰਡ ਜਿਸ ਵੀ ਸੰਸਥਾਂ
ਜਾਂ ਬੈਂਕ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ
ਬੈਂਕ ਜਾਂ ਸੰਸਥਾ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਾਹਕ ਦਾ ਖਾਤਾ ਹੋਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸ ਵਿੱਚ
ਲੋੜੀਂਦੀ ਰਾਸ਼ੀ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਵਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਇਸ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਕੋਈ ਵੀ ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ
ਹੈ।
3. ਈ-ਵਾਲੈਟ:- ਈ-ਵਾਲੈਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਡਿਜ਼ੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਲਈ
ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਭੁਗਤਾਨ ਨੂੰ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਐਪਸ ਮੋਜੂਦ ਹਨ, ਇਹ
ਐਪਸ ਸਾਡੇ ਬੈਂਕ, ਡੈਬਿਟ ਕਾਰਡ ਜਾਂ ਕਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਦੀ ਸੂਚਨਾਂ ਨੂੰ ਸਟੋਰ
ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਜੋ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਈ-ਵਾਲੈਟ ਤੁਹਾਡੇ
ਜੇਬ ਵਿੱਚ ਪਏ ਪਰਸ ਵਾਂਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸਦੀ
ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਡੈਬਿਟ ਜਾਂ ਕਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਰਾਹੀਂ ਪੈਸੇ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ, ਭਵਿੱਖ
ਲਈ ਜਮਾਂ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਈ-ਵਾਲੈਟ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ
ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਰਤਣ ਲਈ ਇੱਕ ਯੁਜ਼ਰ ਨੇਮ ਅਤੇ ਪਾਸਵਰਡ ਰਾਹੀਂ ਇਸਨੂੰ ਵਰਤਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ
ਜੋ ਇਸਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਨਾ ਹੋ ਸਕੇ।
4. ਨੈੱਟਬੈਂਕਿੰਗ:- ਨੈੱਟਬੈਂਕਿੰਗ ਨੂੰ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਬੈਂਕਿੰਗ ਵੀ
ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਗ੍ਰਾਹਕ ਨੈੱਟਬੈਂਕਿੰਗ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘਰ ਬੈਠੇ
ਆਪਣੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਦੀ ਸਟੇਟਮੈਂਟ, ਪੈਸਿਆ
ਦਾ ਲੈਣ-ਦੇਣ, ਭੁਗਤਾਨ, ਬੱਚਤ
ਸਕੀਮਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨੈੱਟਬੈਂਕਿੰਗ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਲੈਣ ਲਈ ਗ੍ਰਾਹਕ ਨੂੰ
ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਬਿਨੈ-ਪੱਤਰ ਭਰ ਕੇ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨੈੱਟਬੈਂਕਿੰਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ
ਯੁਜ਼ਰ ਨੇਮ ਅਤੇ ਪਾਸਵਰਡ ਯੁਜ਼ਰ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ
ਬੈਂਕ ਵੱਲੋਂ ਗ੍ਰਾਹਕ ਨੂੰ ਗੁਪਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵਰਤਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16. ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ
ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ? ਇਸਦੀ ਕਾਰਜ-ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰੋ?
ਉੱਤਰ: ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ ਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕ ਗਵਰਨੈਂਸ ਹੈ।
ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ, ਹੁਕਮਾਂ
ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਅਤੇ ਸੰਗਠਿਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਦੇ
ਕੰਮ ਕਾਜ ਆਨਲਾਈਨ ਹੋਣੇ ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ ਕਹਾਉਂਦਾ ਹੈ।ਇਸ ਰਾਹੀਂ ਨਾਗਰੀਕਾਂ ਨੂੰ ਆਨ ਲਾਈਨ ਸੇਵਾਵਾਂ
ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਤੋਂ ਨੇੜੇ ਮੁਹਈਆ ਕਰਵਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ ਦੀ ਕਾਰਜ-ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਪੰਜ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆਂ
ਜਾਂਦਾ ਹੈ:-
1. ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਸਰਕਾਰ:- ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ ਦੀ ਇਸ ਕਿਸਮ ਵਿੱਚ ਆਨਲਾਈਨ
ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ
ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਆਪਸੀ ਡਾਟਾ ਅਤੇ ਸੂਚਨਾਂ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਦੀਆ ਹਨ। ਸਰਕਾਰੀ
ਏਜੰਸੀਆਂ, ਵਿਭਾਗ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਆਪਸੀ ਸੰਚਾਰ, ਡਾਟਾ
ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਵੰਡ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾ ਕੇ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਸਰਕਾਰ ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ ਦੇ ਅਧੀਨ
ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
2. ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਨਾਗਰਿਕ:- ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ ਦੀ ਇਸ ਕਿਸਮ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ
ਆਪਣੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ
ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਸੰਚਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਉਹ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸਿੱਧੇ
ਤੌਰ ਤੇ ਜਨਤਾ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ
ਇਹ ਸੇਵਾਵਾਂ ਮੁਫ਼ਤ ਜਾਂ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਖਰਚਿਆਂ ਤੇ ਮੁਹੱਈਆਂ ਕਰਵਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
3. ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਵਪਾਰ:- ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ ਦੀ ਇਸ ਕਿਸਮ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ
ਵੱਲੋਂ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਰਾਹੀਂ
ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਵਪਾਰਿਕ ਸੰਗਠਨ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਸੰਚਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਆਨਲਾਈਨ ਵਿਕਰੀ ਅਤੇ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ
ਖਰੀਦ, ਚੀਜ਼ਾਂ ਤੇ ਟੈਕਸ ਜਾਂ ਕਾਰੋਬਾਰ ਤੇ ਸਬਸਿਡੀਆਂ ਆਦਿ ਸੇਵਾਵਾਂ
ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
4. ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਕਰਮਚਾਰੀ:- ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ ਵਿੱਚ ਉਹ
ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਹੂਲਤਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜੋ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੇ ਤਨਖਾਹ ਬਿੱਲ, ਉਨ੍ਹਾਂ
ਦੇ ਸਰਵਿਸ ਰਿਕਾਰਡ, ਵਿਭਾਗੀ ਤਬਾਦਲੇ ਅਤੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਹੋਰ ਬਹੁਤ
ਸਾਰੇ ਰਿਕਾਰਡ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਆਨਲਾਈਨ ਰੱਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
5. ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਗੈਰਸਰਕਾਰੀ ਸਗੰਠਨ:- ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ ਦੀ ਇਸ ਨਵੀਂ
ਸੇਵਾ ਰਾਹੀਂ ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਗਠਨ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਗਲਬਾਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਹਿੱਸੇ
ਵਿੱਚ ਉਹ ਸੇਵਾਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸਰਕਾਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ
ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਜਾਂ ਸੋਸਾਇਟੀਆਂ ਦੀ
ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦਾ ਕੰਮ ਇਸ ਭਾਗ ਦੇ ਅਧੀਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17. ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ
ਦੇ ਲਾਭ ਅਤੇ ਹਾਨੀਆਂ ਕੀ ਹਨ?
ਉੱਤਰ: ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ ਦੇ ਲਾਭ:-
1. ਆਸਾਨ
ਪਹੁੰਚ:- ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ ਆਨਲਾਈਨ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਹਰੇਕ ਨਾਗਰਿਕ ਆਪਣੇ ਘਰ ਜਾਂ ਨੇੜਲੇ ਸੇਵਾ ਜਾਂ
ਸੁਵਿਧਾ ਕੇਂਦਰ ਵਿਖੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ
ਵਿੱਚ ਆਧਾਰ ਕਾਰਡ, ਪੈੱਨ ਕਾਰਡ ਜਾਂ ਪਾਸਪੋਰਟ ਆਦਿ ਅਪਲਾਈ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ।
2. ਨਜ਼ਦੀਕੀ
ਸੰਬੰਧਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ:- ਘਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਾਰੀਆਂ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਮੁਹੱਈਆਂ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਆਮ
ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਵਿਚਕਾਰ ਨੇੜੇ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਸਥਾਪਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
3. ਸਮੇਂ
ਦੀ ਬਚਤ:- ਜਿਹਨਾਂ ਕੰਮਾਂ ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕਈ-ਕਈ ਦਿਨ ਲਗ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ
ਦੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਉਹ ਕੰਮ ਕੁੱਝ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸਦੇ
ਕਰਕੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਬਚਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
4. ਧਨ
ਦੀ ਬਚਤ:- ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ ਕਰਕੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦੀ ਲਾਗਤ, ਖਪਤਕਾਰਾਂ
ਦਾ ਆਵਾਜਾਈ ਕਿਰਾਇਆ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਘੱਟ ਮੈਨਪਾਵਰ ਵਰਤਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ
ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੈਸੇ ਦੀ ਬਚਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
5. ਪਾਰਦਰਸ਼ਿਤਾ:-
ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ ਨੇ ਸਾਰੇ ਦਫਤਰਾਂ ਦੀ ਕਾਰਜਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਮਾਹੌਲ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ
ਨਾਲ ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੀਆਂ ਅਰਜ਼ੀਆਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਆਨਲਾਈਨ ਚੈੱਕ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
6. ਜਵਾਬਦੇਹੀ:-
ਸਰਕਾਰੀ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਆਈ ਪਾਰਦਰਸ਼ਿਤਾ ਕਾਰਨ ਜਿਮ੍ਹੇਵਾਰ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰੀ ਜਾਂ ਕਰਮਚਾਰੀ ਜਾਣ-ਬੁੱਝ ਕੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ
ਉਸਦੀ ਜਵਾਬ-ਤਲਬੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ ਦੀਆਂ ਹਾਨੀਆਂ:-
1. ਹਰ
ਕੋਈ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਉਠਾ ਸਕਦਾ:- ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਬਾਦੀ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਅਨਪੜ੍ਹ ਹੋਣ ਅਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰ
ਅਤੇ ਮੋਬਾਇਲ ਫੋਨ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਆਨਲਾਈਨ
ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਉਠਾ ਪਾਂਦੇ।
2. ਇੰਟਰਨੈੱਟ
ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਦਾ ਹੋਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ:- ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਤਾਂ ਹੀ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੇਕਰ
ਹਰੇਕ ਨਾਗਰਿਕ ਤੱਕ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਉਪਲਬਧ ਹੋਵੇ।
3. ਆਨਲਾਈਨ
ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਾ ਹੋਣਾ:- ਭਾਰਤ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਅਬਾਦੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ
ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵਸਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਈ-ਗਰਵਨੈਂਸ ਹੇਠ ਕਿਹੜੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਦਾ
ਲਾਭ ਆਨਲਾਈਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਇਸ
ਬਾਰੇ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
4. ਈ-ਗਵਰਨੈਂਸ
ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਤੇ ਜਿਆਦਾ ਖਰਚ:- ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਈ-ਸੇਵਾਵਾਂ ਮੁਹੱਈਆਂ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਇਸਦੇ
ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਵੱਡੀ ਰਕਮ ਖਰਚਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
5. ਇੰਟਰਨੈੱਟ
ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨਾ ਹੋਣਾ:- ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨਾ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਗੁਪਤ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖ ਪਾਣਾ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਹੈਕਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚੋਰੀ ਕਰਕੇ ਗਲਤ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਰੋਕ ਪਾਣਾ ਵੀ
ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਚੁਣੋਤੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 18. ਆਧਾਰ
ਕੀ ਹੈ? ਇਸ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰੋ?
ਉੱਤਰ: ਆਧਾਰ ਇੱਕ 12
ਅੰਕਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਲਖੱਣ ਪਹਿਚਾਣ ਕਾਰਡ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋਕਿ
ਯੂਨਿਕ ਆਈਡੈਂਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਅਥਾਰਟੀ ਆਫ ਇੰਡੀਆਂ (ੂੀਧਅੀ) ਦੁਆਰਾ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ
ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਆਧਾਰ ਨੰਬਰ ਵਿਲੱਖਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋਕਿ
ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਆਧਾਰ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾ ਸਕਦਾ। ਇਹ ਨੰਬਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੇ ਮਹਤੱਵਪੂਰਨ
ਦਸਤਾਵੇਜਾਂ ਦੀ ਪਰਖ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਧਾਰ ਕਾਰਡ ਹਰੇਕ ਨਾਗਰਿਕ ਦੀ ਦੋ
ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੂਚਨਾਂ ਸਟੋਰ ਕਰਕੇ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਜਨਮ ਆਧਾਰਿਤ ਜਾਂ ਵਿਅਕਤੀਗਤ
ਸੂਚਨਾਂ ਸਟੋਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਸੂਚਨਾਂ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਫਿੰਗਰ ਪ੍ਰਿੰਟਸ, ਅੱਖਾਂ
ਦਾ ਰੇਟਿਨਾਂ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਸਟੋਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਆਧਾਰ ਕਾਰਡ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ:-
1. ਵਿਲੱਖਣ ਪਹਿਚਾਣ:- ਹਰੇਕ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ
ਆਧਾਰ ਨੰਬਰ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ
ਇਸਦੀ ਵਿਲੱਖਣਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।
2. ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼:- ਆਧਾਰ ਕਾਰਡ ਵਿੱਚ ਸੰਬੰਧਤ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ
ਰਿਹਾਇਸ਼ ਦਾ ਪੂਰਾ ਪਤਾ ਦਰਜ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
3. ਖਤਮ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਈ ਮਿਆਦ ਨਹੀਂ:- ਆਧਾਰ ਕਾਰਡ ਉਮਰ ਭਰ ਲਈ ਜਾਰੀ
ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸਦੀ ਕੋਈ ਵੀ ਮਿਆਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ।
4. ਸ਼ਨਾਖਤੀ ਸਬੂਤ:- ਆਧਾਰ ਕਾਰਡ ਵਿੱਚ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਜਨਮ ਆਧਾਰਿਤ
ਅਤੇ ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਸੂਚਨਾਂ ਦਰਜ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ
ਕਰਕੇ ਇਸਨੂੰ ਸ਼ਨਾਖਤੀ ਸਬੂਤ ਵੱਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
5. ਆਨਲਾਈਨ ਪ੍ਰਮਾਣੀਕਰਨ:- ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਆਨਲਾਈਨ ਸੇਵਾਵਾਂ
ਦਾ ਲਾਭ ਲੈਣ ਆਧਾਰ ਕਾਰਡ ਨੰਬਰ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਪ੍ਰਮਾਣੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ
ਵਿੱਚ ਲ਼ਾਭਪਾਤਰੀ ਦੇ ਡਾਟੇ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਮਿਲਾਣ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਿਰਆ ਨੂੰ ਆਧਾਰ
ਸੀਡਿੰਗ ਜਾਂ ਆਧਾਰ ਮੈਪਿੰਗ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਪ੍ਰਸ਼ਨ 19. ਸੇਵਾ/ਸੁਵਿਧਾ
ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਬਣਾਓ?
ਉੱਤਰ: ਸੇਵਾ/ਸੁਵਿਧਾ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣ
ਵਾਲੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਹੇਠ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ:-
1. ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ
ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਜਾਰੀ ਕਰਨਾ।
2. ਜਾਤੀ
ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਜਾਰੀ ਕਰਨਾ।
3. ਜਨਮ-ਮੌਤ
ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਜਾਰੀ ਕਰਨਾ।
4. ਆਧਾਰ
ਕਾਰਡ ਜਾਰੀ ਕਰਨਾ।
5. ਆਮਦਨ
ਸਬੰਧੀ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਜਾਰੀ ਕਰਨਾ।
6. ਧਰਮ
ਸਬੰਧੀ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਜਾਰੀ ਕਰਨਾ।
7. ਰਜਿਸਟਰੀ, ਇੰਤਕਾਲ
ਦੀਆਂ ਨਕਲਾਂ ਜਾਰੀ ਕਰਨਾ।
8. ਆਨਲਾਈਨ
ਬਿਜਲੀ, ਟੈਲੀਫੋਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਫੀਸਾਂ/ਬਿੱਲ ਜਮ੍ਹਾਂ
ਕਰਨਾ।
9. ਵਹੀਕਲ
ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਜਾਰੀ ਕਰਨਾ।
10. ਬੁਢਾਪਾ/ਵਿਧਵਾ
ਪੈਨਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਫਾਰਮ ਭਰਨੇ।
11. ਡਰਾਈਵਿੰਗ
ਲਾਈਸੈਂਸ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਜਾਰੀ ਕਰਨਾ।
0 Comments
Post a Comment
Please don't post any spam link in this box.